Άρθρο του Προέδρου, Αλέξη Χαρίτση, για την ειδική έκδοση της εφημερίδας “Μακεδονία της Κυριακής” για την ΔΕΘ
Η κυβέρνηση δεν χάνει ευκαιρία να μιλάει για το «success story» της ανάπτυξης. Στην πραγματικότητα όμως, η οικονομική μεγέθυνση στην Ελλάδα του 2025 μετριέται σε τετραγωνικά μέτρα real estate, στον αριθμό των νέων boutique hotel, σε διανυκτερεύσεις τουριστών και σε πόσα τραπεζοκαθίσματα προστίθενται στα πεζοδρόμιά μας.
Είναι μια φτηνή «ανάπτυξη». Αυτό που φέρνει μαζί της είναι η έκρηξη των ανισοτήτων, η εργασιακή εκμετάλλευση, η περιβαλλοντική εξάντληση και ο εκτοπισμός των κατοίκων από τις πόλεις λόγω των υψηλών ενοικίων και του υπερτουρισμού.
Δεν είναι success story. Είναι ακριβώς το ίδιο μοντέλο ανάπτυξης που οδήγησε τη χώρα στα πρόθυρα της χρεοκοπίας. Είναι μια φούσκα που δεν θα αντέξει στον χρόνο.
Η Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης θα έπρεπε να λειτουργεί ως έναυσμα για μια ουσιαστική συζήτηση για το μέλλον της χώρας. Δυστυχώς, είναι και φέτος απλώς ένα ντεκόρ όπου η κυβέρνηση θα ανακοινώσει «μέτρα». Μέτρα όμως που δεν απαντούν στο ερώτημα «τι ανάπτυξη θέλουμε».
Οι μεγάλες απειλές αλλά και οι μεγάλες δυνατότητες που ανοίγονται μπροστά μας δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν με ορίζοντα τη συμβατική εκλογική τετραετία. Η πράσινη μετάβαση, η τεχνητή νοημοσύνη, η ενεργειακή κρίση, η υποβάθμιση της εργασίας — όλα αυτά απαιτούν σχέδιο μακράς πνοής. Απαιτούν να τοποθετηθούμε σοβαρά: Τι χώρα θέλουμε να είμαστε το 2050-χρονιά ορόσημο για την ολοκλήρωση της πράσινης και ψηφιακής μετάβασης;
Η κυβέρνηση έχει ήδη απαντήσει. Εγκαταλείποντας τη συζήτηση για τον μετασχηματισμό της ελληνικής οικονομίας και κατασπαταλώντας τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, μας λέει στην ουσία ότι δεν θέλει να αλλάξει τίποτα. Η Ελλάδα που έχουν στο μυαλό τους είναι η χώρα της βραχυχρόνιας μίσθωσης, της κακοπληρωμένης εργασίας και του brain drain, της ενεργειακής εξάρτησης και των ατελείωτων εισαγωγών. Η χώρα των μεγάλων ανισοτήτων και των περιβαλλοντικών καταστροφών.
Πιστεύω ότι μέχρι το 2050, η Ελλάδα μπορεί και πρέπει να είναι διαφορετική. Να είναι μια χώρα που θα έχει παλέψει για συγκεκριμένους στρατηγικούς στόχους: δίκαιη πράσινη μετάβαση-ρύθμιση των εργασιακών σχέσεων και προστασία των εργαζομένων-διεύρυνση παραγωγικής βάσης-φορολογική δικαιοσύνη. Αυτό απαιτεί αλλαγή πολιτικής στο σήμερα. Το 2025. Όχι άλλη εργασία ως προσωρινή λύση – αλλά ως σταθερή βάση αξιοπρέπειας και δημιουργίας. Όχι άλλες φοροελαφρύνσεις για μετόχους και επενδύσεις φούσκα – αλλά αναδιανομή υπέρ των πραγματικών παραγωγών του πλούτου, των εργαζομένων και των κοινωνικά ασθενέστερων. Όχι ανανεώσιμη ενέργεια για τα καρτέλ – αλλά για τον αγρότη, τον συνεταιρισμό, τη μεταποίηση. Όχι άλλη καινοτομία για το μάρκετινγκ – αλλά για την παραγωγή προϊόντων και τη δημιουργία υποδομών.
Και αυτό μπορεί να γίνει με έναν νέο ρόλο του κράτους: ένα αναπτυξιακό κράτος – εγγυητή της αναπτυξιακής κατεύθυνσης και της κοινωνικής δικαιοσύνης.
Η Ελλάδα του 2050 δεν θα προκύψει ούτε από την κατασπατάληση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης κι Ανθεκτικότητας και του ΕΣΠΑ με σκανδαλώδεις αναθέσεις, ούτε από τη μεταφορά κρίσιμων κονδυλίων στη βουλιμική πολεμική βιομηχανία όπως επιβάλλει η ευρωπαϊκή δεξιά με το πρόγραμμα Rearm Europe. Θα προκύψει από την επιλογή να μπει η κοινωνία στο επίκεντρο. Όχι ως κοινό, αλλά ως πρωταγωνιστής.
Η Θεσσαλονίκη ανανέωσε την πίστη μας στη δυνατότητα αυτή. Το αίτημα των πολιτών για μετατροπή του χώρου της Διεθνούς Έκθεσης σε μητροπολιτικό πάρκο συνδέθηκε με τη σύγχρονη συζήτηση για την κλιματική κρίση. Ήρθε ως αναγκαιότητα για πόλεις βιώσιμες και ανθεκτικές, με δημόσιο χώρο για κοινωνική και πολιτιστική δραστηριότητα. Επιβεβαίωσε ότι μόνο μέσα από τη συμμετοχή των πολιτών μπορούμε να έχουμε ανασχεδιασμό των πόλεων προς όφελος όλων. Μας θύμισε ότι εκτός από το μοντέλο της «ανάπτυξης» των φαραωνικών έργων, υπάρχει και το μοντέλο της ανάπτυξης πράσινων δημόσιων χώρων και της βελτίωσης της ποιότητας ζωής. Και γι’ αυτό, μας επιτρέπει να αισιοδοξούμε ότι η συζήτηση μπορεί να ανοίξει με ουσιαστικό και παραγωγικό τρόπο και να μας οδηγήσει σε δυναμικές διεκδικήσεις αλλά και σε ουσιαστικές κατακτήσεις.