Ο Ευκλείδης Τσακαλώτος, ειδικός αγορητής στο νομοσχέδιο του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, ξεκίνησε την τοποθέτησή του ασκώντας κριτική στη στάση της ελληνικής κυβέρνησης, αλλά και των υπόλοιπων ευρωπαϊκών κυβερνήσεων στην πρόσφατη σύνοδο του ΝΑΤΟ. Ήταν ένα απαράδεκτο θέαμα, τόνισε, όπου όλοι έκαναν ασκήσεις υποτέλειας απέναντι στο νέο πλανητάρχη και κατέληξαν σε αύξηση των αμυντικών δαπανών στο 5% του ΑΕΠ. Ένα ποσοστό που πρέπει να εξηγηθεί πως είναι συμβατό με τις δαπάνες που πρέπει να γίνουν για παράδειγμα στην υγεία και το κοινωνικό κράτος για να αντιμετωπιστούν οι σύγχρονες ανάγκες.
Στη συνέχεια ρώτησε τον Υπουργό, κάτι που και ο βουλευτής του ΠΑΣΟΚ κ. Κουκουλόπουλος θα μπορούσε να ρωτήσει, πως εξηγείται ότι τις δεκαετίες του 1950 και του 1960, όπου κυριαρχούσε η σοσιαλδημοκρατική συναίνεση – και από πολλούς χαρακτηρίζεται ως η χρυσή περίοδος του καπιταλισμού – είχαμε ανάπτυξη, μείωση της ανεργίας, αύξηση της παραγωγικότητας και μείωση των ανισοτήτων. Και όλα τα παραπάνω χωρίς «ανεξάρτητες» Κεντρικές Τράπεζες και «ανεξάρτητα» Δημοσιονομικά Συμβούλια. Και πως εξηγείται ότι στη μετέπειτα περίοδο του νεοφιλελευθερισμού, μετά το 1990, που υπάρχει συναίνεση και της σοσιαλδημοκρατίας στις ανεξάρτητες αρχές, έχουμε χαμηλότερη ανάπτυξη, υψηλότερη ανεργία, μεγαλύτερες ανισότητες και επιδείνωση σχεδόν όλων των οικονομικών δεικτών.
Διότι, συνέχισε ο κ. Τσακαλώτος, όλοι αυτοί οι ανεξάρτητοι φορείς – για τη δημοσιονομική και νομισματική πολιτική – έχουν λογική αν θεωρεί κανείς ότι οι αγορές δουλεύουν καλά και αυτορυθμίζονται – ισορροπούν από μόνες τους. Σε αυτή την περίπτωση, οι κλυδωνισμοί έρχονται κυρίως από το κράτος και η οικονομία πρέπει να προστατευθεί από την πολιτική και τη δημοκρατία (το τελευταίο λέγεται sotto voce).
Αν ισχύουν τα αντίθετα και οι κλυδωνισμοί έρχονται από την ίδια την αγορά, τότε η πολιτική και οι πολιτικοί χρειάζονται να έχουν διακριτική ευχέρεια παρέμβασης. Και αυτού του είδους οι παρεμβάσεις δεν μπορούν να ανατεθούν σε ανεξάρτητες αρχές γιατί επηρεάζουν κοινωνικές ομάδες με διαφορετικούς τρόπους – και αυτό είναι θέμα πολιτικό και όχι τεχνοκρατικό. Για να μην πούμε ότι οι άνθρωποι που απαρτίζουν οποιοδήποτε δημοσιονομικό συμβούλιο έχουν ιδεολογικές απόψεις και κρίνουν με βάση αυτές.
Όταν για παράδειγμα, συνέχισε ο κ. Τσακαλώτος, προτείνει κάποιος μείωση των δαπανών για την υγεία δεν υπάρχει «τεχνοκρατική» αξιολόγηση αυτής της απόφασης αλλά μόνο πολιτική. Και στη συνέχεια ανέφερε ότι οι περικοπές στην υγεία είναι απατηλές εξοικονομήσεις αφού μπορεί να έχουν βραχυπρόθεσμα οφέλη αλλά μεσο-μακροπρόθεσμα θα οδηγήσουν σε αυξημένες δαπάνες αφού ο κόσμος, μη έχοντας κατάλληλη υγειονομική πρόληψη, θα αρρωσταίνει περισσότερο και θα καταλήγει στα νοσοκομεία. Αυτή η άποψη μπορεί να είναι σωστή, μπορεί να είναι και λάθος αλλά είναι θέμα πολιτικής απόφασης και προτεραιοτήτων.
Η συνεχόμενη τάση μεταφοράς πολιτικών θεμάτων σε τεχνοκρατικά σώματα αποτελεί συστατικό στοιχείο του νεοφιλελευθερισμού και του τρόπου που βλέπει τα πράγματα η κυβέρνηση. Για παράδειγμα, μέχρι σήμερα το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα συζητιόταν και ψηφιζόταν στη Βουλή. Με τις αλλαγές της κυβέρνησης η Βουλή απλά ενημερώνεται. Η εξουσία φεύγει από τη Βουλή, πάει στο υπουργικό συμβούλιο και καταλήγει στο γραφείο του πρωθυπουργού.
Το ερώτημα είναι συνεπώς πως βλέπει κανείς τη δημοσιονομική πολιτική. Ο κ. Τσακαλώτος τόνισε ότι αυτή είναι πάντα πολιτική. Ακόμη και όταν υπάρχει συναίνεση (π.χ. μείωση πληθωρισμού) ακόμη και αν υπάρχει συμφωνία ότι έχουν εκτροχιαστεί οι δαπάνες, το πως το αντιμετωπίζεις (π.χ. τρόπος και ταχύτητα μείωσης) όλα αυτά είναι αποφάσεις πολιτικές ακριβώς επειδή επηρεάζουν διαφορετικές κοινωνικές ομάδες με διαφορετικό τρόπο.
Δεν αποτελεί όμως έκπληξη αυτή η στάση της κυβέρνησης. Γιατί κάτω από το μανδύα του τεχνοκρατισμού τίποτα δεν διαταράσσει το αγαπημένο σπορ της ΝΔ. Και αυτό δεν είναι τίποτα άλλο από το πελατειακό κράτος. Το έστησε, το αγαπάει και αντί να σκεφτούμε πως θα το αντιμετωπίσουμε, έχουμε ένα σχέδιο νόμου που ξέρουμε ότι λειτουργεί σαν βιτρίνα και από κάτω θα συνεχιστεί το business as usual.
https://www.youtube.com/watch?v=HgjCrVc2-oA