Θα βρείτε απέναντι τη γενιά που πολιτικοποιήθηκε με τη φρίκη της γενοκτονίας στη Γάζα.
Η τελευταία φορά που η χώρα άσκησε ενεργητική εξωτερική πολιτική ήταν η Συμφωνία των Πρεσπών.
Εξωτερική πολιτική «της γλάστρας» και του «καλού πελάτη» στην αγορά όπλων.
Η χώρα έχει πληρώσει τεράστιο κόστος από εθνικιστικές ονειρώξεις.
Ομιλία του Προέδρου της Νέας Αριστεράς, Αλέξη Χαρίτση, κατά τη διάρκεια της συζήτησης στη Βουλή με αντικείμενο την ενημέρωση του Σώματος για ζητήματα εξωτερικής πολιτικής
• Η ομιλία του Πρωθυπουργού απευθυνόταν περισσότερο στους εσωκομματικούς του αντιπάλους.
• Κινήθηκε σε χαμηλούς τόνους, αναγνωρίζοντας τα αδιέξοδα της εξωτερικής του πολιτικής.
• Δεν απάντησε στο βασικό ερώτημα: πώς ορίζεται το εθνικό συμφέρον στις σημερινές γεωπολιτικές ανακατατάξεις.
Για τη συμφωνία ειρήνευσης στην Αίγυπτο
• Η Νέα Αριστερά χαιρετίζει τη συμφωνία, που θα έπρεπε να έχει έρθει πολύ καιρό πριν.
• Η συμφωνία είναι εύθραυστη και προσωρινή, σταματά όμως μια γενοκτονία.
• Θολά σημεία: καμία αναφορά στην αναγνώριση παλαιστινιακού κράτους, κανένα χρονοδιάγραμμα αποχώρησης ισραηλινού στρατού.
Για τη στάση της ελληνικής κυβέρνησης
• Ο κ. Μητσοτάκης είπε ότι η Ελλάδα θα αναγνωρίσει παλαιστινιακό κράτος στο «τέλος της διαδρομής»· ο κ. Χαρίτσης επισήμανε ότι η Συμφωνία δεν ήρθε εν κενώ. Είναι αποτέλεσμα των διεθνών αντιδράσεων, του παγκόσμιου ανθρωπιστικού κινήματος, της αναγνώρισης του κράτους της Παλαιστίνης από όλο και περισσότερες χώρες.
• Περισσότερες από 150 χώρες έχουν ήδη αναγνωρίσει το κράτος της Παλαιστίνης.
• Η κυβέρνηση έχασε το ηθικό ανάστημα της Ελλάδας στη διεθνή σκηνή.
• Ο ελληνικός λαός όμως δεν συμμετείχε “στη σιωπή της συνενοχής”
Για το Διεθνές Δίκαιο
• Αυτό που διακυβεύεται σήμερα είναι το ίδιο το διεθνές δίκαιο.
• Η κυβέρνηση το επικαλείται επιλεκτικά: το ξεχνά για τα εγκλήματα του Ισραήλ, για τους αιτούντες άσυλο, ακόμη και για Έλληνες πολίτες.
• Το διεθνές δίκαιο πρέπει να το υπερασπιζόμαστε συνολικά, όχι α λα καρτ.
• Καταγγέλλει την ομιλία του Αμερικανού Προέδρου στον ΟΗΕ ως απόδειξη απαξίωσης των κανόνων και επικράτησης «του δικαίου του ισχυρού».
• Εκφράζει φόβο ότι το “σύστημα Τραμπ” αποτελεί νέο πρότυπο για τη δεξιά διακυβέρνηση.
Αποτίμηση εξωτερικής πολιτικής ΝΔ
• Έξι χρόνια ΝΔ = πλήρης υποβάθμιση του διεθνούς ρόλου της Ελλάδας.
• Εξωτερική πολιτική εξάρτησης, όχι στρατηγικής.
• Η Ελλάδα περιορίστηκε σε μονομερή συμμαχία με το Ισραήλ, εγκαταλείποντας τον ρόλο γέφυρας με τον αραβικό κόσμο.
• Η στάση αυτή εκλαμβάνεται ως εχθρική από αραβικές και μουσουλμανικές χώρες.
• Η απλουστευτική λογική ο εχθρός του εχθρού μου είναι φίλος μου όχι μόνο δεν συγκροτεί σοβαρή εξωτερική πολιτική, αλλά είναι και επικίνδυνη.
Ελληνοτουρκικές σχέσεις
• Η κυβέρνηση εγκλώβισε τη χώρα σε αδιέξοδο ανταγωνισμό με την Τουρκία.
• Η “διεθνοποίηση” των διαφορών δεν έφερε αποτελέσματα – η Τουρκία δεν απομονώθηκε, αντιθέτως αναγνωρίζεται ως περιφερειακή δύναμη.
• Πολιτική τακτικισμών χωρίς στρατηγική, οδικό χάρτη ή στόχους.
• Η ρητορική “πατριδοκαπηλείας” υποκαθιστά τον διάλογο.
• Είμαστε υπέρ των ήρεμων νερών αλλά ήρεμα είναι και τα νερά του βάλτου.
Εξοπλισμοί και στρατιωτικοποίηση
• Η Ελλάδα έχει ενταχθεί σε δόγμα πολεμικού προσανατολισμού.
• Οι εξοπλισμοί καθορίζουν την εξωτερική πολιτική, αντί να την υπηρετούν.
• Η κυβέρνηση στρατιωτικοποιεί τη διπλωματία – ενδιαφέρεται μόνο όπου υπάρχει εξοπλιστικό πρόγραμμα.
• Οι αγορές όπλων χωρίς σχεδιασμό (π.χ. φρεγάτες Belharra) δείχνουν άγνοια και προχειρότητα.
Η Ευρώπη και το πρόγραμμα ReArm Europe
• Το σχέδιο “ReArm Europe” οδηγεί σε νέα κούρσα εξοπλισμών, με την Ελλάδα “πελάτη” και όχι παραγωγό.
• Η Ελλάδα δαπανά διπλάσιο ποσοστό αμυντικών δαπανών από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, ενώ ανταγωνίζεται την Τουρκία, η οποία παράγει τα δικά της όπλα.
• Ο κ. Χαρίτσης ζητά αποστρατιωτικοποίηση της ρητορικής και επιστροφή σε πολιτική ειρηνικού διαλόγου.
Ενεργειακή πολιτική – Chevron
• Η κυβέρνηση παρουσίασε την επένδυση της Chevron ως “στιγμή” εξωτερικής πολιτικής.
• Ο κ. Χαρίτσης την καταγγέλλει ως υποκατάσταση εθνικής στρατηγικής από τα συμφέροντα πολυεθνικών.
• Αν υπήρχε ενεργειακός σχεδιασμός δημοσίου συμφέροντος, η Ελλάδα θα ήταν ισχυρότερη.
Συμφωνία των Πρεσπών
• Τελευταίο παράδειγμα γενναίας εξωτερικής πολιτικής.
• Διάλογος, διπλωματία και διεθνής κατοχύρωση αντί για μονομερή άρνηση.
• Ενεργητική πολιτική σημαίνει να παράγεις εξελίξεις, όχι να είσαι “φόντο” σε φωτογραφίες άλλων.
Ρόλος της Ελλάδας στα Βαλκάνια
• Η ΝΔ δεν ηγήθηκε καμίας περιφερειακής πρωτοβουλίας.
• Δεν υπάρχει συστηματικός διάλογος με τους βόρειους γείτονες μας.
• Η Ελλάδα πρέπει να επανέλθει ως δημιουργική διπλωματική δύναμη με πολυδιάστατη διπλωματία, ισορροπημένες σχέσεις με όλους, συνέπεια στο διεθνές δίκαιο, προώθηση συνεργασιών στη Μεσόγειο και στα Βαλκάνια.
• Η Δεξιά δεν ξέρει να ασκεί εξωτερική πολιτική – “είναι φοβισμένη” επισήμανε, θυμίζοντας λόγια του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη.
• Ο κ. Χαρίτσης κάλεσε για αλλαγή κυβέρνησης και κλείνοντας μετέφερε έκκληση των Γιατρών Χωρίς Σύνορα καλώντας τον Πρωθυπουργό να αναλάβει άμεσα τη μεταφορά και νοσηλεία παιδιών από τη Γάζα σε ελληνικά νοσοκομεία. Να νοσηλευτούν εδώ και στη συνέχεια να μπορέσουν να γυρίσουν στην πατρίδα τους και να μπορέσουν να ξαναστήσουν τη ζωή τους.
Ολόκληρη η ομιλία:
Κ. Μητσοτάκη,
Η σημερινή σας ομιλία ήταν περισσότερο μια απάντηση στους εσωκομματικούς σας αντιπάλους.
Επίσης, οφείλω να παρατηρήσω ότι κινηθήκατε σε ιδιαίτερα χαμηλούς τόνους – αναγνωρίζοντας τελικά εσείς ο ίδιος τα αδιέξοδα στα οποία έχετε οδηγήσει την εξωτερική πολιτικής της χώρας.
Εμείς όμως, και ακόμα περισσότερο ο ελληνικός λαός, θα περιμέναμε σήμερα να μας πείτε πώς ορίζεται το εθνικό συμφέρον στις μεγάλες γεωπολιτικές αλλαγές και ανακατατάξεις, που εγκυμονούν κινδύνους.
Δεν το κάνατε.
Κύριε πρόεδρε,
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Θα ξεκινήσω με το πιο σημαντικό και συγκινητικό γεγονός των τελευταίων ημερών.
Τις εικόνες από την επιστροφή των Παλαιστίνιων κρατουμένων και των Ισραηλινών ομήρων και την επανένωση με τις οικογένειες τους.
Είναι εικόνες συγκινητικές, είναι μια χαραμάδα ελπίδας.
Χαιρετίζουμε λοιπόν τη συμφωνία ειρήνευσης που υπεγράφη στην Αίγυπτο.
Πρόκειται για μια εξέλιξη που έπρεπε να είχαμε δει εδώ και πολύ καιρό. Προτού σκοτωθούν τόσες δεκάδες χιλιάδες άμαχοι Παλαιστίνιοι.
Εδώ και δύο χρόνια, εμείς – η Νέα Αριστερά – αυτό διεκδικούμε: κατάπαυση του πυρός, επιστροφή στη διπλωματία, ειρήνη με δικαιοσύνη.
Η Συμφωνία της Αιγύπτου είναι ένα πρώτο, δύσκολο αλλά αναγκαίο βήμα.
Είναι μια συμφωνία εύθραυστη;
Είναι. Αλλά σηματοδοτεί τη λήξη μιας σφαγής που κόστισε δεκάδες χιλιάδες ζωές και απειλούσε να αποσταθεροποιήσει ολόκληρη τη Μεσόγειο.
Δεν είναι μια ιδανική συμφωνία. Είναι όμως μια συμφωνία που μπορεί, έστω και προσωρινά, να σταματήσει τον όλεθρο.
Να σταματήσει τη γενοκτονία ενός ολόκληρου λαού, του Παλαιστινιακού, όπως τη χαρακτήρισε και η Ανεξάρτητη Επιτροπή του ΟΗΕ.
Η αποδοχή της εκεχειρίας, η ανταλλαγή ομήρων και κρατουμένων, η προοπτική μιας πολυεθνικής μεταβατικής διοίκησης στη Γάζα είναι βήματα που ανοίγουν έναν δύσκολο αλλά υπαρκτό δρόμο για τη διπλωματική επίλυση.
Δεν μπορεί, ωστόσο, να μην παρατηρήσει κανείς και τα θολά σημεία:
- καμία ρητή αναφορά στην αναγνώριση του παλαιστινιακού κράτους,
- κανένα σαφές χρονοδιάγραμμα αποχώρησης του ισραηλινού στρατού.
Πρόκειται για μια συμφωνία που σταματάει την ανθρωποσφαγή σε πρώτη φάση. Αλλά δεν εγκαθιδρύει ακόμα την ειρήνη.
Μια δίκαιη και διαρκής ειρήνη απαιτεί διεθνή πίεση και εσωτερική νομιμοποίηση στις κοινωνίες που πλήττονται και αιμορραγούν.
Ο κ. Μητσοτάκης μας αποκάλυψε σήμερα ότι παλαιστινιακό κράτος θα αναγνωρίσουμε στο «τέλος της διαδρομής» και δεν θα παίξουμε «παιχνίδι εντυπώσεων».
Τι μας λέτε δηλαδή κ. Μητσοτάκη; Ότι ο Καναδάς, η Βρετανία, η Γαλλία, μια σειρά ισχυρών χωρών παίζουν παιχνίδι εντυπώσεων και μόνο εσείς βλέπεται την ουσία; Αυτό μας λέτε;
Ας είμαστε ειλικρινείς.
Αυτή η Συμφωνία δεν ήρθε εν κενώ.
Προηγήθηκαν μια σειρά από γεγονότα που οδήγησαν σε αυτήν.
Η Συμφωνία είναι αποτέλεσμα των διεθνών αντιδράσεων και της παγκόσμιας πίεσης.
Είναι αποτέλεσμα του παγκόσμιου ανθρωπιστικού κινήματος αλληλεγγύης για να σταματήσει η γενοκτονία.
Είναι αποτέλεσμα των αναγνωρίσεων του κράτους της Παλαιστίνης από όλο και περισσότερες χώρες.
Περισσότερες από 150 χώρες σε ολόκληρο τον κόσμο έχουν αναγνωρίσει το Κράτος της Παλαιστίνης!
Η χώρα μας όμως, δυστυχώς, με αποκλειστική ευθύνη της κυβέρνησης Μητσοτάκη, έχανε το όποιο ηθικό ανάστημα είχε στη διεθνή σκηνή.
Κι όμως. Ο ελληνικός λαός δεν σας ακολούθησε σε αυτή τη σιωπή της συνενοχής.
Γιατί αυτή η χώρα έχει μακρά ιστορική παράδοση στη διεθνιστική αλληλεγγύη προς τον Παλαιστινιακό λαό.
- Ήταν εκεί. Στα συλλαλητήρια, στα πανό στα γήπεδα, στις διεθνείς αποστολές αλληλεγγύης.
- Ήταν εκεί στο διεθνές κίνημα αλληλεγγύης. Με το Global Sumud Flotilla.
- Ήταν εκεί όταν έγινε απαγωγή Ελλήνων πολιτών μεταξύ αυτών και μέλους του ελληνικού κοινοβουλίου. Μια πράξη τρομοκρατίας, ένα ρεσάλτο σε διεθνή ύδατα από το κράτος του Ισραήλ. Μια πράξη κατάλυσης του Διεθνούς Δικαίου και του Δικαίου της Θάλασσας.
- Η γενιά της Γάζας, η νέα γενιά, πολιτικοποιήθηκε βλέποντας σε live μετάδοση τη φρίκη της γενοκτονίας. Κι αυτή τη γενιά θα τη βρείτε απέναντί σας – να είστε σίγουροι γι’ αυτό.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Συζητάμε σήμερα για την εξωτερική πολιτική και είμαστε αναγκασμένοι να συζητήσουμε για τη συνολική αντίληψη αυτής της κυβέρνησης για το Διεθνές Δίκαιο.
Έχουμε μια κυβέρνηση που το επικαλείται επιλεκτικά.
Το ξεχνά όταν πρόκειται για τα εγκλήματα πολέμου του Ισραήλ.
Το διαγράφει όταν αφορά τους αιτούντες άσυλο.
Το ξεχνά ακόμα κι όταν αφορά Έλληνες πολίτες.
Έχουμε μια κυβέρνηση που δεν προστατεύει τους πολίτες της.
Δεν υπερασπίζεται το δικαίωμα των Ελλήνων πολιτών να πλέουν ελεύθερα σε διεθνή ύδατα και μάλιστα σε διεθνή κίνηση αλληλεγγύης.
Όταν όμως αντιμετωπίζεις το διεθνές δίκαιο α λα καρτ, τότε χάνεις το δίκιο σου ακόμα κι όταν έχεις δίκιο να το επικαλείσαι.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, το διεθνές δίκαιο βάλλεται.
Και ακριβώς γι’ αυτό, σήμερα που οι κανόνες του παιχνιδιού διασαλεύονται εκ θεμελίων, θα έπρεπε να τους υπερασπιζόμαστε περισσότερο από ποτέ.
Να τους υπερασπιζόμαστε συνολικά και απροϋπόθετα. Και όχι να τους επικαλούμαστε κατά περίπτωση και βάσει ωφελιμισμού.
Θα έπρεπε να λειτουργούμε από θέση αρχής.
Γιατί το διακύβευμα είναι το ίδιο το διεθνές δίκαιο.
Δεν μπορούμε να συζητάμε σαν να μην υπάρχει τομή σε αυτό το ζήτημα.
Δεν είναι μόνο η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Δεν είναι μόνο η ισραηλινή βαναυσότητα.
Συζητάμε για την εξωτερική πολιτική ενώ έχει υπάρξει η ανατριχιαστική ομιλία του Αμερικανού προέδρου στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών.
Σε περίληψη: Αδιαφορία για το διεθνές δίκαιο. Υποτίμηση του ΟΗΕ. Μη αναγνώριση του Διεθνούς Δικαστηρίου. Δεν υπάρχουν κανόνες. Δεν υπάρχουν δικαιώματα. Δεν υπάρχουν χώρες που αγωνίζονται.
Υπάρχει μόνο το δίκιο του ισχυρού.
Και πολύ φοβάμαι ότι το σύστημα εξουσίας του Τραμπ αποτελεί για την κυβερνητική δεξιά το νέο πρότυπο διακυβέρνησης.
Κύριες και κύριοι συνάδελφοι,
Αυτή είναι η πραγματικότητα. Και απέναντι σε αυτή την πραγματικότητα η Ελλάδα με την εξωτερική πολιτική που έχει ακολουθήσει η ΝΔ βρίσκεται εγκλωβισμένη.
Στα 6 χρόνια εξωτερικής πολιτικής της ΝΔ το αποτέλεσμα είναι πλήρης υποβάθμιση του διεθνούς ρόλου της χώρας.
Μια αδύναμη κυβέρνηση δεν έχει εξωτερική πολιτική.
Συγκροτεί σχέσεις εξάρτησης — και αυτό πληρώνεται ακριβά.
Πρώτον, η εξωτερική πολιτική περιορίστηκε μονομερώς σε σύμμαχο του Ισραήλ.
Επιλέξατε τον ρόλο του παθητικού θεατή σε αμερικανοϊσραηλινές πρωτοβουλίες.
Εγκαταλείψατε τον παραδοσιακό ρόλο της Ελλάδας ως γέφυρας ανάμεσα στην ΕΕ και τον αραβικό κόσμο.
Ας αναλογιστούμε λίγο: Έχει υπάρξει άλλος πρωθυπουργός που να του κάνει καψώνια ο Τούρκος πρόεδρος όπως αυτά που έκανε ο Ερντογάν στον κ. Μητσοτάκη στη Νέα Υόρκη;
Έχουμε ξαναδεί κάτι τέτοιο;
Ή μήπως πιστεύουμε ότι η αποκλειστική συμμαχία με το Ισραήλ δεν εκλαμβάνεται στην περιοχή ως αντιστάθμιση ισχύος και ως μια εχθρική συμμαχία απέναντι στην Τουρκία; Ή, ακόμα περισσότερο απέναντι σε ολόκληρο τον αραβικό και μουσουλμανικό κόσμο;
Μονοσήμαντα, με τη μία πλευρά της σύγκρουσης τάχθηκε η κυβέρνηση. Με την πλευρά του θύτη, του ισχυρού!
Αντί να αξιοποιήσει τον ρόλο της Ελλάδας ως κράτους-μέλους της ΕΕ και παραδοσιακά φίλη των Αράβων για να γεφυρώσει το χάσμα στη Μέση Ανατολή.
Κοιτάξτε.
Η απλουστευτική λογική ο εχθρός του εχθρού μου είναι φίλος μου όχι μόνο δεν συγκροτεί σοβαρή εξωτερική πολιτική, αλλά είναι και επικίνδυνη.
Ειδικά όταν στηρίζεται σε φαντασιακά σενάρια. Ότι εμείς, μια χώρα του ΝΑΤΟ, θα βρεθούμε στο πλευρό του Ισραήλ απέναντι στην Τουρκία, μια χώρα επίσης του ΝΑΤΟ.
Η χώρα έχει πληρώσει τεράστιο κόστος από ανάλογες εθνικιστικές ονειρώξεις. Η πληγή της Κύπρου παραμένει ανοικτή επί μισό αιώνα. Μισό αιώνα εισβολής και κατοχής!
Βέβαια για να τα λέμε όλα, ο κ. Μητσοτάκης μπορεί να μην κατάφερε να συναντήσει τον Ερντογάν, φρόντισε όμως να συναντηθεί και να σφίξει το χέρι, ενός ενεργούμενου του Ερντογάν (και μας το παρουσιάσατε κι ως κατόρθωμα σήμερα):
Του νέου προέδρου της Συρίας Αλ Σαράα ή Αλ Τζολανί, ή με όποιο άλλο όνομα είναι γνωστός ο μέχρι πρότινος καταζητούμενος τζιχαντιστής τρομοκράτης. Νέου προέδρου μια χώρας που Ερντογάν και Νετανιάχου στην ουσία μοίρασαν μεταξύ τους.
Αυτά πρέπει να τα θυμόμαστε όταν κοιτάζουμε την πραγματικότητα στην περιοχή.
Προχωρώ στο δεύτερο σημείο εγκλωβισμού.
Κ. Μητσοτάκη, μιλήσατε για κλειστές πόρτες.
Έχω να σας πω ότι εμείς ό,τι λέμε πίσω από κλειστές πόρτες το λέμε και με τις πόρτες ορθάνοιχτες. Και ας έχει αυτό ενδεχομένως πολιτικό κόστος.
Έχουμε ταχθεί υπέρ των ήρεμων νερών με την Τουρκία.
Θέτοντας όμως στη συζήτηση διαρκώς ότι αυτά τα ήρεμα νερά πρέπει να έχουν χρονοδιάγραμμα και στόχους.
Πού το πάμε, τι θέλουμε να κάνουμε και πώς θέλουμε να το κάνουμε.
Αυτά είναι τα κρίσιμα και γι’ αυτά δεν ακούσαμε τίποτα.
Γιατί, ξέρετε, ήρεμα νερά είναι και τα νερά του βάλτου. Και αυτά τα νερά είναι εξαιρετικά επικίνδυνα.
Το Ανώτατο Συμβούλιο Ελλάδας – Τουρκίας έχει αναβληθεί τόσες φορές που το έχουμε σχεδόν ξεχάσει.
Η ελληνική εξωτερική πολιτική, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, εγκλωβίστηκε τα τελευταία χρόνια, σε έναν αδιέξοδο ανταγωνισμό με την Τουρκία.
Η κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι επιδίωξε τη διεθνοποίηση των ελληνοτουρκικών διαφορών. Όχι όμως με στόχο να μειώσει την ένταση ή να επιλύσει τις διαφωνίες, αλλά για να εκθέσει διεθνώς την τακτική της Άγκυρας, τις μονομερείς ενέργειες.
Μόνο που η πολιτική αυτή ηττήθηκε.
Βλέπετε εσείς απομόνωση της Τουρκίας;
Προφανώς και όχι.
Το ακριβώς αντίθετο συμβαίνει.
Η Τουρκία πλέον αναγνωρίζεται διεθνώς ως περιφερειακή δύναμη στρατηγικού διαμετρήματος.
Ο υποτιθέμενος συσχετισμός υπέρ της Ελλάδας με τον αποκλεισμό της Τουρκίας από την αγορά των F-35 δεν υπάρχει πια.
Οι ΗΠΑ δεν απομονώνουν την Τουρκία.
Ούτε βέβαια υπάρχει απομόνωση της Τουρκίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η ΕΕ της Λαϊκής Δεξιάς καλωσορίζει την Τουρκία στον μηχανισμό SAFE. Την εντάσσει στη νέα ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική ασφαλείας.
Τίποτα λοιπόν δεν έχει αλλάξει υπέρ της χώρας μας.
Κι αυτό γιατί η κυβέρνηση κινήθηκε όχι στρατηγικά αλλά με φτηνούς τακτικισμούς.
Φτηνοί μεν πολιτικά οι τακτικισμοί, αλλά μας στοιχίζουν πανάκριβα σε χρήμα!
Eκεί που χρειαζόταν οδικός χάρτης, ορόσημα, στόχος, δεν είχαμε τίποτα.
Μόνο βραχυπρόθεσμη διαχείριση και έγνοια μήπως δεν παραχθεί αρκετή πατριδοκαπηλεία για την ακροδεξιά.
Κι αντί να αναστοχαστείτε και να αναθεωρήσετε, κύριε Μητσοτάκη, εγκλωβίζετε τη χώρα όλο και πιο βαθιά σε μια ατελέσφορη πολιτική.
Αντί να χαράξετε μια στρατηγική εξόδου από την κούρσα υπερεξοπλισμών, την έχετε εκτοξεύσει σε πρωτοφανή επίπεδα!
Αντί να προωθήσετε μια συνεπή και μακρόπνοη στρατηγική διαλόγου, εξαντλείστε σε επικοινωνιακά κόλπα, προσκόλληση σε ισχυρούς παίκτες, και φυσικά σε υπερεξοπλισμούς.
Μια εξωτερική πολιτική «της γλάστρας» και του «καλού πελάτη» στην αγορά όπλων.
Έρχομαι στον τρίτο πυλώνα του εγκλωβισμού.
Με τη Νέα Δημοκρατία, η Ελλάδα έχει ενταχθεί σε ένα δόγμα πολεμικού προσανατολισμού, που την απομακρύνει από τον ρόλο που θα όφειλε να έχει: του ειρηνικού διαμεσολαβητή στην Ανατολική Μεσόγειο.
Αυτό που βλέπουμε δεν είναι εξωτερική πολιτική.
Είναι ένας ξέφρενος χορός εξοπλισμών, ένας φαύλος κύκλος στρατιωτικών αγορών.
Κοιτάξτε, το έχω πει, θα το επαναλάβω γιατί το θεωρώ στοιχειώδες:
Η εξωτερική πολιτική είναι αυτή που χαράσσει τους στόχους: τις συμμαχίες, τις διεθνείς συνεργασίες, την προώθηση των εθνικών συμφερόντων.
Η άμυνα είναι αυτή που έρχεται στη συνέχεια και παρέχει τα μέσα για να υποστηριχθούν αυτοί οι στόχοι. Διασφαλίζει ότι η χώρα μπορεί να τους υπερασπιστεί.
Αν συμφωνήσουμε σε αυτό, τότε η εθνική άμυνα ούτε να αυτονομείται πρέπει, ούτε να λειτουργεί αποκομμένα, με ένα σχέδιο που δεν υπηρετεί την εξωτερική πολιτική.
Και το λέω αυτό, γιατί σήμερα βιώνουμε το εξής παράδοξο και καταστροφικό:
Οι αγορές όπλων να καθορίζουν την εξωτερική πολιτική, αντί να την υπηρετούν.
Έχετε στρατιωτικοποιήσει την ελληνική διπλωματία.
Όπου δεν υπάρχει προοπτική εξοπλιστικού προγράμματος, δεν υπάρχει ενδιαφέρον διπλωματίας.
Κι έτσι, η πολιτική της ΝΔ απέναντι στην Τουρκία υπερτροφοδότησε έναν φαύλο κύκλο εξοπλισμών ενισχύοντας παράλληλα το ίδιο το αφήγημα του Ερντογάν περί περικύκλωσης από εχθρούς – ένα αφήγημα που αξιοποίησε για να συσπειρώσει εθνικιστικά το εσωτερικό του ακροατήριο.
Να είμαστε ξεκάθαροι: Κανείς δεν αμφισβητεί την ανάγκη άμυνας.
Αμφισβητείται όμως, και δικαίως, η αναγκαιότητα εξοπλισμών τέτοιου ύψους και μάλιστα χωρίς ουσιαστική τεκμηρίωση και σχεδιασμό, όπως είδαμε στην περίπτωση των φρεγατών.
Αναθεώρηση σχεδιασμού μόλις δύο χρόνια μετά την αρχική συμφωνία. Αυτό δείχνει και άγνοια και προχειρότητα.
Καλούμε, λοιπόν, την κυβέρνηση να αποστρατιωτικοποιήσει τη ρητορική της – τόσο σε επίπεδο πρωθυπουργού, όσο και σε επίπεδο υπουργών που έχουν κάνει επάγγελμα την πατριδοκαπηλία.
Η διαρκής επίκληση του εχθρού δημιουργεί από μόνη της κλίμα φόβου και αμφιβολίας.
Αυτό που χρειαζόμαστε είναι συνθήκες σεβασμού και διαλόγου, για μπορέσει να βρεθεί ένα modus vivendi.
Για να γίνει αυτό, πρέπει να πέσουν οι τόνοι, να σταματήσει η δαιμονοποίηση του άλλου λαού, να αναδειχθούν οι κοινοί τόποι συμφερόντων.
Η εργαλειοποίηση της έντασης είναι ίσως βραχυπρόθεσμα αποδοτική για εγχώρια πολιτικά οφέλη. Σίγουρα όμως δεν είναι επωφελής για τη χώρα, καθώς μακροπρόθεσμα υπονομεύει την ειρήνη.
Κι όμως, όχι μόνο δεν βγαίνουμε από τη λογική αυτή αλλά προσχωρούμε και βαθύτερα.
Και βρισκόμαστε πλέον σε ένα νέο πλαίσιο εγκλωβισμού, το οποίο καθίσταται πλέον μη βιώσιμο σε βάθος χρόνου. Κοινωνικά και δημοσιονομικά.
Η αμυντική βιομηχανία μετατρέπεται σε αυτοσκοπό για την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Και η εξωτερική πολιτική ακολουθεί.
Το βλέπουμε καθαρά στο πρόγραμμα ReArm Europe, ένα πρόγραμμα και ένα δόγμα υψηλότατου προϋπολογισμού, μικρής νομιμοποίησης και ακόμα χαμηλότερης χρησιμότητας.
Κύριε Μητσοτάκη, το Politico αποκάλυψε χθες το στρατιωτικό σχέδιο της ΕΕ που σύμφωνα με το δημοσίευμα θα τεθεί σήμερα στο Κολλέγιο των Επιτρόπων για έγκριση.
«Η ΕΕ έχει 5 χρόνια να προετοιμαστεί για ενδεχόμενο πόλεμο».
Αυτό λέει η Κομισιόν!
Στο επίκεντρο είναι η ρωσική απειλή και η αβεβαιότητα όσον αφορά τη μελλοντική στάση των ΗΠΑ υπό τον πρόεδρο Τραμπ.
Δεν θα σχολιάσω αυτή τη στιγμή πώς ακούγεται αυτό το «σε 5 χρόνια» κι από πού προκύπτει.
Αλλά θα ρωτήσω: η ελληνική κυβέρνηση τι θέση παίρνει σε όλα αυτά; τι λέει ο Έλληνας Πρωθυπουργός;
Οδηγείται η Ευρώπη σε πόλεμο κι εμείς μαζί της επειδή έτσι θέλουν οι ευρωπαϊκές ελίτ;
Εδώ η Ελλάδα είναι διπλά χαμένη, καθώς, από τη μία μετέχει στον σχεδιασμό για την αντιμετώπιση μιας απειλής που δεν την αφορά άμεσα – ας είμαστε ειλικρινείς: η ΕΕ τη Ρωσία βλέπει ως βασική απειλή όχι την Τουρκία.
Και από την άλλη, ενώ οι περισσότερες χώρες της ΕΕ μετέχουν ως παραγωγοί, η Ελλάδα μετέχει ως πελάτης.
Αυτός ο «εξοπλιστικός κεϋνσιανισμός», το γεγονός δηλαδή ότι οι ισχυρές ευρωπαϊκές χώρες παραγγέλνουν τα δικά τους οπλικά συστήματα για να τονώσουν τη βιομηχανία τους, για την Ελλάδα είναι μια θηλιά στον λαιμό.
Μόλις πριν 10 μέρες, ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας καμάρωνε ότι πέτυχε ελληνική συμμετοχή 25% στην τέταρτη φρεγάτα Belharra, μια φρεγάτα που ναυπηγείται στην Γαλλία φυσικά.
Αλήθεια, που είναι σήμερα ο Υπουργός Άμυνας κ. Πρωθυπουργέ; Τι συμβαίνει; Γιατί δεν είναι εδώ να υπερασπιστεί την εξωτερική πολιτική της κυβέρνησής σας;
Εμείς δεν θα κουραστούμε να επαναλαμβάνουμε: η χώρα μας ΚΑΙ ξεκινά με διπλάσιο ποσοστό αμυντικών δαπανών σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο ΚΑΙ ανταγωνίζεται την Τουρκία η οποία σχεδιάζει και παράγει η ίδια τα οπλικά της συστήματα.
Είναι προφανές ότι πρόκειται για μια αδιέξοδη πορεία που υπονομεύει το μέλλον.
Και κ. Μητσοτάκη,
Μπορεί να ακούγεται «ηρωικό» και «πατριωτικό» σε ένα συγκεκριμένο ακροατήριο ότι δεν θα επιτρέψουμε τη συμμετοχή της Τουρκίας αν δεν αρθεί το casus belli.
Δεν διαφωνούμε προφανώς.
Αλλά ας μη μένουμε μόνο σε παιχνίδια εντυπώσεων.
Γνωρίζουμε όλοι πολύ καλά ότι τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά.
Γνωρίζουμε όλοι τη λειτουργία της ΕΕ με εμπορικές αμυντικές συμφωνίες που συνάπτει η Τουρκία με κράτη μέλη της ίδιας της ΕΕ (Ιταλία, Ισπανία, Γερμανία, Γαλλία).
Γνωρίζουμε αλλά δεν μιλάμε γι’ αυτό.
Για το μεγάλο ζήτημα της κυριαρχίας των διμερών σχέσεων ισχυρών (ή και λιγότερο ισχυρών) κρατών μελών με την Τουρκία και όχι για συλλογικές αποφάσεις σε επίπεδο ευρωπαϊκών θεσμών.
Κι αυτό το θέμα πρέπει να συζητηθεί, κύριε Μητσοτάκη, σήμερα.
Είναι ένα από τα κρίσιμα ζητήματα αυτό καθ’ αυτό και όχι μόνο όσον αφορά το πρόγραμμα SAFE.
Είναι κρίσιμο ζήτημα το πώς η Ελλάδα οφείλει να γίνει πρωταγωνίστρια για τον εκδημοκρατισμό των ευρωπαϊκών θεσμών για χάραξη κοινής εξωτερικής πολιτικής.
Μας μιλήσατε για Ουκρανία και Ρωσία.
Συμμερίζεστε την αγωνία των χωρών της Ανατολικής Ευρώπης που συνορεύουν ή είναι σε εγγύτητα για τη Ρωσία.
Δεν μας είπατε τίποτα, όμως – και δεν μας λένε και οι θεσμοί της ΕΕ – αν συμμερίζονται την πολυπλοκότητα των προβλημάτων χωρών όπως η Ελλάδα με τους γείτονές τους.
Κι εδώ είναι χαρακτηριστικό αυτό που αποκαλύπτει το δημοσίευμα του Politico.
Μεταξύ άλλων, λοιπόν, αναφέρεται ότι στην έκθεση αναγνωρίζονται και «ανησυχίες χωρών του Νότου, όπως της Ιταλίας και της Ισπανίας», υπογραμμίζοντας ότι η Ευρώπη δεν μπορεί να αγνοεί απειλές που προέρχονται από άλλες περιοχές του κόσμου όπως η Μ. Ανατολή και η Αφρική.
Μιλάμε για το νέο μεταναστευτικό δηλαδή.
Αυτή είναι η φύλαξη των συνόρων; Από τους μετανάστες;
Είναι κοντόφθαλμη η πολιτική που δεν αναγνωρίζει το μεταναστευτικό ως μέρος των μεγάλων γεωπολιτικών ανακατατάξεων.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Όσον αφορά τη μεγάλη εικόνα, τη στροφή της ΕΕ προς μια πολεμική οικονομία σε μια απελπισμένη προσπάθεια να λύσει τα οικονομικά και αναπτυξιακά της αδιέξοδα, το μόνο που θα πετύχει θα είναι να επιταχύνει αυτή την πορεία παρακμής σε οικονομικό, κοινωνικό και γεωοπολιτικό επίπεδο.
Ας μη γελιόμαστε.
Το πρόγραμμα REARM EUROPE δεν πρόκειται να λύσει κανένα από τα προβλήματα της γηραιάς ηπείρου. Θα επιδεινώσει τις ζωές των Ευρωπαίων πολιτών στερώντας πολύτιμους πόρους από το κοινωνικό κράτος.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Έχουμε εισέλθει σε μια εποχή όπου η εξωτερική πολιτική παύει να είναι πολιτική συμμαχιών μεταξύ κρατών. Μετατρέπεται σε δίκτυο ασύμμετρων συμφωνιών.
Όπου κάποιες μεγάλες χώρες αναθερμαίνουν την οικονομία τους μέσω της πολεμικής βιομηχανίας και κάποιες άλλες απλώς καταντούν πελάτες.
Υπονομεύοντας έτσι τη δημοσιονομική, κοινωνική και οικολογική βιωσιμότητά τους.
Αυτό ακριβώς συμβαίνει σήμερα:
- Με τις ευρωπαϊκές συμφωνίες εισαγωγής προϊόντων ατομικής ενέργειας και αμερικανικού LNG που εγκλωβίζουν σε ενεργειακή εξάρτηση.
- Με τις αχρείαστες και επιβλαβείς εξορύξεις υδρογονανθράκων που διαλύουν την πολιτική της δίκαιης πράσινης μετάβασης.
Ποια ήταν, κύριοι της κυβέρνησης, η «στιγμή» της εξωτερικής σας πολιτικής για την οποία πανηγυρίσατε; Την επανέλαβε σήμερα κι ο κ. Μητσοτάκης.
Η στιγμή της Chevron.
Ήταν, για εσάς, η απόδειξη ότι η Ελλάδα «παίζει στο μεγάλο ταμπλό» της εξωτερικής πολιτικής.
Όταν το οικονομικό συμφέρον μιας ιδιωτικής εταιρείας βαφτίστηκε «επιβεβαίωση κυριαρχικών δικαιωμάτων» μιας ολόκληρης χώρας.
Έτσι, ας εξαρτηθούμε λίγο ακόμα από τις πολυεθνικές, αυτός είναι ο τρόπος να έχουμε ΑΟΖ, σύμφωνα με την κυβέρνηση.
Το γεγονός βεβαίως ότι η συγκεκριμένη εταιρεία όπως και κάθε μεγάλη πολυεθνική, παίζει ταυτόχρονα με όλους τους παίκτες στην περιοχή – γιατί αυτό είναι το συμφέρον της – το κρύβετε επιμελώς.
Κι όμως, αν είχατε προχωρήσει σε ενεργειακό σχεδιασμό δημοσίου συμφέροντος με μείωση της εξάρτησης, η Ελλάδα θα ήταν πολύ πιο ισχυρή στο διεθνές πλαίσιο.
Κύριε Πρωθυπουργέ,
Ξέρετε πότε ήταν η τελευταία φορά που αυτή η χώρα άσκησε διπλωματία και ανέπτυξε ενεργητική εξωτερική πολιτική;
Ξέρετε πότε ήταν η τελευταία φορά που η εξωτερική πολιτική υπήρξε γενναία; Γιατί δεν ήταν πατριδοκάπηλη και δεν εκβιαζόταν.
Η Συμφωνία των Πρεσπών.
Μέσα στα έξι χρόνια της δικής σας διακυβέρνησης δεν καταφέρατε ούτε καν να προσεγγίσετε κάτι ανάλογο.
Και καλά θα κάνετε να τη μελετήσετε ως μοντέλο πολιτικής:
- διάλογος αντί για αδιέξοδο,
- διπλωματία αντί για ρητορεία,
- διεθνής κατοχύρωση αντί για μονομερή άρνηση.
Και έγινε πράξη γιατί η Ελλάδα αποφάσισε τότε να αναλάβει την πρωτοβουλία των κινήσεων.
Και όχι να περιμένει τους άλλους να καθορίζουν το μέλλον της περιοχής και το δικό της μέλλον.
Αυτό σημαίνει ενεργητική εξωτερική πολιτική: να παράγεις εξελίξεις. Όχι να αναζητάς με δέος να περιληφθείς ως φόντο, ως ντεκόρ, σε φωτογραφικά στιγμιότυπα.
Και όπως συνέβη με την Ανατολική Μεσόγειο, έτσι και στα Βαλκάνια, η κυβέρνηση της ΝΔ έχασε την ευκαιρία να χτίσει πάνω στα θεμέλια που παρέλαβε και να εδραιώσει εκ νέου τον ρόλο της Ελλάδας ως σταθερού, ηγετικού παράγοντα στην περιοχή.
Στη μακροσκελή ομιλία του, ο κ. Μητσοτάκης, μόνο μια φράση αφιέρωσε στα Βαλκάνια. Κι αυτό επιβεβαιώνει την ανυπαρξία της εξωτερικής πολιτικής στη γειτονιά μας.
Τα τελευταία έξι χρόνια, η χώρα δεν ηγήθηκε καμίας περιφερειακής πρωτοβουλίας.
Η δυναμική της ατόνησε αφήνοντας άλλες δυνάμεις κάλυψαν το κενό.
Έχει εγκαταλειφθεί κάθε έννοια συστηματικού και δομημένου διακυβερνητικού διαλόγου με τους βόρειους γείτονές μας: Αλβανία, Βόρεια Μακεδονία και Βουλγαρία.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Εμείς πιστεύουμε ότι η Ελλάδα και μπορεί και πρέπει να επανέλθει ως πρωταγωνιστής στην περιοχή.
Πιστεύουμε ότι η Ελλάδα πρέπει να επιστρέψει στον ρόλο της δημιουργικής διπλωματικής δύναμης.
Η εξωτερική πολιτική της χώρας έχει ανάγκη έναν προοδευτικό επαναπροσανατολισμό:
- επαναφορά της πολυδιάστατης διπλωματίας,
- εξισορρόπηση σχέσεων με όλες τις πλευρές,
- συνέπεια απέναντι στο διεθνές δίκαιο,
- ενεργή προώθηση των συνεργασιών τόσο στην περιοχή της Μεσογείου, όσο και στα Βαλκάνια.
Η κυβέρνηση Μητσοτάκη, η κυβέρνηση της Δεξιάς απέδειξε ότι είναι ανίκανη να το κάνει.
Παρά τις επικοινωνιακές φιοριτούρες και τα «ψεύτικα τα λόγια τα μεγάλα» περί Ελλάδας που δήθεν «ψηλώνει» και «μεγαλώνει».
Και θα μου επιτρέψετε εδώ, να υπενθυμίσω μια εξαιρετικά επίκαιρη φράση του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, όπου αυτοβιογραφούμενος είπε στον Αλέξη Παπαχελά: «η ελληνική Δεξιά (…) παραδοσιακά δεν ξέρει, με ελάχιστες εξαιρέσεις, να κάνει εξωτερική πολιτική. Δεν τολμά να κάνει πολιτική. Δεν τολμά, είναι φοβισμένη η Δεξιά στην άσκηση της εξωτερικής πολιτικής».
Δυστυχώς σε αυτό το σημείο βρισκόμαστε σήμερα.
Κι αυτός είναι ένας ακόμα λόγος για να φύγει αυτή η κυβέρνηση.
Κράτησα επί τούτου για το τέλος της τοποθέτησής μου να μεταφέρω σε εσάς κ. Μητσοτάκη και στην κυβέρνησή σας, μια πολύ σημαντική έκκληση των Γιατρών Χωρίς Σύνορα. Που βρέθηκαν και βρίσκονται στο πεδίο, στα συντρίμμια της Γάζας:
Σας καλώ, λοιπόν, να δεσμευτείτε εδώ, σήμερα, ότι η χώρα θα αναλάβει εκ νέου και άμεσα τη μεταφορά και νοσηλεία παιδιών από τη Γάζα σε ελληνικά νοσοκομεία. Να νοσηλευτούν εδώ και στη συνέχεια να μπορέσουν να γυρίσουν στην πατρίδα τους και να μπορέσουν να ξαναστήσουν τη ζωή τους.
Κύρια σημεία από τη δευτερολογία του Προέδρου της Νέας Αριστεράς, Αλέξη Χαρίτση
Το δικό μας πρόβλημα, κ. Μητσοτάκη, είναι ότι έχετε κάνει τους θεσμούς αυτής της χώρας κουρελόχαρτο. Το δικό μας πρόβλημα είναι τα Τέμπη, ο ΟΠΕΚΕΠΕ, η Πύλος. Το δικό μας πρόβλημα είναι όλα αυτά τα σκάνδαλα και οι εξεταστικές – παρωδία που στήνετε για να τα συγκαλύψετε. Αυτό είναι το πρόβλημα αυτή την στιγμή της ελληνικής κοινωνίας.
Ο κ. Μητσοτάκης μετατρέπει τη Βουλή σε πολιτικό καφενείο.
Δεν μπορεί να υπάρχει συναίνεση σε αυτή την εξωτερική πολιτική την οποία ακολουθεί η κυβέρνησή του κ. Μητσοτάκη. 3% τόσες δεκαετίες για τους εξοπλισμούς και δεν έχουμε στη χώρα καθόλου αμυντική βιομηχανία.
Δεν μπαίνει ούτε μια βίδα σήμερα στην Ελλάδα του 2025 από την αμυντική βιομηχανία και έχουμε απομυζήσει το κοινωνικό κράτος όλα τα προηγούμενα χρόνια.
Και τώρα πανηγυρίζει ο κ. Μητσοτάκης ότι είναι από τους θιασώτες, τους πρωταγωνιστές για να πάει το 3% στο 5%.
Ξεχάσαμε νομίζετε πώς οδηγήθηκε αυτή η χώρα στη χρεοκοπία πριν από δεκαπέντε χρόνια; Πώς οδηγήθηκε στη χρεοκοπία από τις περίφημες αγορές του αιώνα; Από τους εξοπλισμούς, οι οποίοι πληρώθηκαν διπλοί και τρίδιπλοι. Και ήταν η παράταξη της Νέας Δημοκρατίας αυτή η οποία οδήγησε τη χώρα στη χρεοκοπία.
Και είπε ο κύριος Μητσοτάκης και πανηγύρισε —μάλλον δεν αντιλήφθηκε ακριβώς τι είπε— από τη μία ότι έχουμε τόσο υψηλές αμυντικές δαπάνες, αλλά η χώρα μας καταφέρνει τα τελευταία χρόνια και πετυχαίνει και πολύ υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα. Αλήθεια;
Αλήθεια, στοιχειώδη μαθηματικά, πώς βγαίνει αυτός ο λογαριασμός; Θα μας εξηγήσει ο κ. Μητσοτάκης; Πώς βγαίνει αυτός ο λογαριασμός; Θα σας πω εγώ πώς βγαίνει αυτός ο λογαριασμός.
Αυτός ο λογαριασμός βγαίνει από τις πολύ σκληρές περικοπές που γίνονται στο κοινωνικό κράτος. Ισχυρή δεν είναι, δεν μπορεί να είναι στον 21ο αιώνα μια χώρα αποκλειστικά και μόνο επενδύοντας στις φρεγάτες και στα F-35.
Ισχυρή είναι μια χώρα η οποία έχει κοινωνική συνοχή. Ισχυρή είναι μια χώρα στην οποία οι πολίτες εμπιστεύονται τους θεσμούς.
Και εδώ έχουμε μια χώρα στην οποία σήμερα έχει καταρρακωθεί η εμπιστοσύνη των πολιτών στους δημοκρατικούς θεσμούς, στους κοινοβουλευτικούς θεσμούς, στη Δικαιοσύνη. Για ποια ισχυρή Ελλάδα μπορούμε να μιλάμε;
Και βεβαίως, ισχυρή είναι μια χώρα η οποία επενδύει στη διπλωματία. Η οποία ασκεί πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική. Η οποία αντιλαμβάνεται ότι ο ρόλος της στην ευρύτερη περιοχή μας, γνωρίζοντας και την ιστορία της, είναι ο ρόλος του παράγοντα ειρήνης, σταθερότητας και ασφάλειας στην περιοχή.
Ο κ. Μητσοτάκης δεν ήρθε εδώ για να ενημερώσει – ως όφειλε – την εθνική αντιπροσωπεία. Ήρθε εδώ για να στήσει ένα ακόμη προσωπικό σόου και με τον προπαγανδιστικό του μηχανισμό να προσπαθήσει να συσπειρώσει το ακροατήριό του και την κυβέρνησή του, η οποία φαίνεται ότι αντιμετωπίζει πολύ σοβαρά εσωτερικά προβλήματα.