Κατά την ομιλία της στην κατ’ άρθρο ανάγνωση του Σ/Ν του Υπουργείου Υγείας «Ολοκλήρωση της Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης», η Βουλευτής Νότιου Τομέα Θεανώ Φωτίου ανέφερε, μεταξύ άλλων, τα εξής:
- Το μήνυμα του 28% δεν ελήφθη. Η ιδιωτικοποίηση του ΕΣΥ με τους ιδιώτες να μπαίνουν στο ΕΣΥ και τους γιατρούς του Δημοσίου να βγαίνουν για να λειτουργούν δικά τους ιατρεία, μαζί όλες τις νεοφιλελεύθερες ιδέες που λανσαρίστηκαν και συνεχίζονται και στην ψυχική υγεία χειροτέρεψαν την κατάσταση. Γιατί η κυβέρνηση δεν σκοπεύει, ούτε να αυξήσει τον προϋπολογισμό του ΕΣΥ προς τον Μέσο Ορο της ΕΕ, ούτε να κάνει μόνιμες προσλήψεις γιατρών και νοσηλευτών, ούτε να δώσει ευκαιρίες και να πριμοδοτήσει τους νέους γιατρούς που τώρα ειδικεύονται στα νοσοκομεία για να μείνουν εδώ, αλλά τους διώχνει και αυτούς στο εξωτερικό.
- Χτες, 22 φορείς, επί 6 ώρες σε ασφυκτικές, απαράδεκτες συνθήκες «τσουβαλιάσματος» ανέλυσαν τα πάντα έτσι ώστε η κυβέρνηση να μην μπορεί να ισχυριστεί ότι «δεν ήξερε». Ολοι οι φορείς ανησυχούσαν αν θα λειτουργήσει το υπερσυγκεντρωτικό μοντέλο του ΠεΔΥΨΥ και του ΕΟΠΑΕ. Ακόμη και οι 2 διορισμένοι από την κυβέρνηση πρόεδροι του ΟΚΑΝΑ και του ΚΕΘΕΑ. Οι 13 ζήτησαν απόσυρση του νομοσχεδίου.
- Αντί να δημιουργήσετε ένα ΣΟΚ ενίσχυσης του ΕΣΥ, δημιουργείτε ένα ΣΟΚ διάλυσης. Χάνεται η εγγυημένη χρηματοδότηση από το κράτος και μεταφέρεται στην τσέπη του πολίτη.
- Το νομοσχέδιο αυτό πρέπει να αποσυρθεί. Ως Νέα Αριστερά, σας λέμε: «Πάρτε το πίσω! Δεν επιδέχεται διόρθωσης και δεν μπορεί να εφαρμοστεί!».
- Ποια είναι λοιπόν τα σημαντικά άρθρα τα οποία δεν επιδέχονται διορθώσεων και για αυτό το νομοσχέδιο πρέπει να αποσυρθεί;
- Κατ’ αρχάς το ψευδές, ως προς τις προθέσεις του νομοσχεδίου, άρθρο 1. Δεν ολοκληρώνετε τη μεταρρύθμιση στην ψυχική υγεία και τις εξαρτήσεις, την ανατρέπετε. Κι αυτό φαίνεται με τον όρο «ριζική αναδιάρθρωση» που χρησιμοποιείται στο άρθρο 2.
- Στην πραγματικότητα κάνετε μια αντιμεταρρύθμιση της ψυχικής υγείας και των εξαρτήσεων, για την οποία δεν προηγήθηκε καμία αξιολόγηση του υφιστάμενου συστήματος που να υπαγορεύει τις αλλαγές που φέρνετε, ούτε διαβούλευση με εμπλεκόμενους επιστημονικούς φορείς , επαγγελματίες και τους ίδιους τους ωφελούμενους. Γι αυτό και χτες η πλειοψηφία των φορέων στην ακρόαση σάς βροντοφώναξαν «ΟΧΙ, δεν θα αποφασίζετε για μας χωρίς εμάς»
- Με τα άρθρα 3-26 επιχειρείτε τη διάλυση της δημόσιας δωρεάν ψυχικής υγείας. Ειδικότερα στα άρθρα 4 και 5 καταργείτε τη θεμελιώδη αρχή της τομεοποίησης με διακριτές δράσεις για ενήλικές, παιδιά, εφήβους και ειδικές κατηγορίες πληθυσμού σε τοπικό επίπεδο που αποτέλεσε τη βάση για την επιστημονική πολυπροσέγγιση και το θεραπευτικό πλουραλισμό των τελευταίων χρόνων.
- Ολη η ουσία όμως του νομοσχεδίου βρίσκεται στην ένταξη στα ΠεΔΥΨΥ και των ιδιωτικών φορέων ψυχικής υγείας, κερδοσκοπικών και μη που εισάγετε με το άρθρο 10 και αναλύετε στα άρθρα 19-21.Ιδιωτικές κλινικές, ιδιώτες ψυχίατροι παιδοψυχίατροι κ.λπ., που συμβάλλονται με τον ΕΟΠΠΥ, υπάγονται στα ΠεΔΥΨΥ. Οι ιδιώτες αυτοί, με έγκριση του Υπ. Υγείας, κατά το άρθρο μπορούν να ιδρύουν κάθε είδους Μονάδα Ψυχικής Υγείας, δομές δηλαδή που ως σήμερα ίδρυαν ΝΠΔΔ και μη κερδοσκοπικά ΝΠΙΔ. Δομές που στα πεντέμιση χρόνια της κυβέρνησής σας δεν κάνατε τίποτα για να τονώσετε και να πολλαπλασιάσετε. Και χτες, φορείς όπως η ΕΣΑμεΑ, η ΠΟΣΟΨΥ, η ΠΟΕΔΗΝ, σας τόνισαν ότι το νομοσχέδιο δεν αναφέρεται πουθενά για δημιουργία νέων δημόσιων τέτοιων δομών. Στόχος σας: Να δημιουργηθούν τώρα από κερδοσκόπους ιδιώτες που θα μπορούν να βάλουν χέρι στα λεφτά του Ταμείου Ανάκαμψης και του ΕΣΠΑ.
- Στο Μέρος Β καταστρέφετε ένα σύστημα που έχει δομηθεί εδώ και 40 χρόνια στη χώρα μας και έχει τιμηθεί με πολλές διεθνείς διακρίσεις, την τομεοποίηση σε κοινοτικό επίπεδο που προανέφερα. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) την προτείνει ως αποτελεσματικό σύστημα καθώς εξυπηρετεί τον θεραπευτικό πλουραλισμό και την επιστημονική πολυπροσέγγιση.
- Σήμερα λειτουργούν, σε συνεργασία με τις κοινωνικές υπηρεσίες των δήμων και άλλους φορείς απεξάρτησης, 75 Κέντρα Πρόληψης που ξεκίνησαν να δημιουργούνται πριν 30 χρόνια, από τα κάτω, στις τοπικές κοινωνίες,. Χτες όλοι οι φορείς στηλίτευσαν την απουσία πρόβλεψης για τα Κέντρα Πρόληψης στο νομοσχέδιο.Και για το ότι, ενώ εποπτεύονται και από το Υπ. Υγείας και από το Εσωτερικών, εσείς θεωρείτε ότι δεν είναι δική σας αρμοδιότητα τι θα γίνει μετά τη λήξη, το 2027, του ισχύοντος προγράμματος χρηματοδότησης. Ντροπή!
- Σήμερα όλα τα προγράμματα απεξάρτησης είναι δημόσια και δωρεάν, και κυρίως διασφαλίζεται το δικαίωμα του εξαρτημένου να ακολουθήσει τη θεραπεία που επιθυμεί.
- Εσείς τώρα φτιάχνετε, με το άρθρο 29, ένα ενιαίο σύστημα από ένα φορέα ιδιωτικού δικαίου, τον ΕΟΠΑΕ, έναν φαραωνικό, υδροκέφαλο, υπερσυγκεντρωτικό οργανισμό, όπου συγκεντρώνετε όλες τις δομές, μονάδες, υπηρεσίες και προγράμματα απεξάρτησης, μαζί με το προσωπικό τους (άρθρο 30) και τις υποδομές τους. Καταργείτε έτσι την αυτονομία τους να επιλέγουν μεθόδους και προγράμματα. Τώρα ο ΕΟΠΑΕ θα κατευθύνει όποιον πάρει την ηρωϊκή απόφαση να απεξαρτηθεί στο πρόγραμμα που έχει περισσότερες διαθέσιμες θέσεις. Αυτό σημαίνει ακύρωση της απόφασής του και καταδίκη του να γυρίσει πίσω στην πιάτσα. Σας το τόνισαν χτες όλοι οι φορείς εργαζομένων στην απεξάρτηση.
- Συμπερασματικά επισημαίνω ότι το νομοσχέδιο διαμορφώνει ένα περιβάλλον αφόρητο.
- Επιχειρεί τη μείωση των ευκαιριών κοινωνικής ένταξης ψυχικά ασθενών και εξαρτημένων.
- Αυτό που προτείνει είναι πολιτικά, ηθικά, επιστημονικά, κοινωνικά, αλλά και οικονομικά απαράδεκτο, γιατί το τελικό κόστος για τη Δημόσια υγεία, την οικογένεια και την κοινωνία θα είναι μεγάλο.
- Δεν λύνει τίποτα και δημιουργεί ωκεανό προβλημάτων. Δεν έχει περιθώρια διόρθωσης. Η διαβούλευση ήταν τόσο προσχηματική όσο και η σπουδή κατάθεσής του: 1411 σχόλια με 13500 επισημάνσεις και μόνο δύο ώρες εξέτασή τους από τους προαποφασισμένους φωστήρες του Υπουργείου.
- Το νομοσχέδιο ακυρώνει κάθε προοπτική ενδυνάμωσης της κοινωνικής συνοχής, απομειώνοντας το κοινωνικό κεφάλαιο, εξαθλιώνοντας την αναγνωρισμένη ως πιο ευάλωτη κοινωνική ομάδα στην Ευρώπη και Ελλάδα: τους ψυχικά ασθενείς και τους εξαρτημένους.
Ακολουθεί ολόκληρη η ομιλία:
Κύριε Πρόεδρε,
Το νομοσχέδιο για την ψυχική υγεία και τις εξαρτήσεις είναι άφαντο από τα κανάλια. Κάθε μέρα όμως έχουμε γυναικοκτονίες και κακοποιήσεις γυναικών αλλά και ανδρών με ισχυρισμούς ότι οι δράστες είχαν προβλήματα ψυχικής υγείας.
Τα κανάλια ασχολήθηκαν με την αντιδικία Υπουργείου Υγείας και Πανελλήνιου Ιατρικού Συλλόγου κρίνεται από τον τέως υπουργό κ. Οικονόμου ότι έχρηζε απλά καλύτερης διαχείρισης. Κάρφωσε δηλαδή τον κ. Γεωργιάδη.
Το μήνυμα του 28% δεν ελήφθη.
Τα τιμολόγια ρεύματος δημιουργούν απόγνωση στα νοικοκυριά. Η ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ δεν πέτυχε το σκοπό της να φθηνύνει το ρεύμα που μας υποσχόταν ο κ. Μητσοτάκης. Πέτυχε μόνο να πλουτίσουν οι μέτοχοι – ιδιώτες.
Η ιδιωτικοποίηση του ΕΣΥ με τους ιδιώτες να μπαίνουν στο ΕΣΥ και τους γιατρούς του Δημοσίου να βγαίνουν για να λειτουργούν δικά τους ιατρεία, μαζί όλες τις νεοφιλελεύθερες ιδέες που λανσαρίστηκαν ως «έξυπνες» λύσεις, «out of the box» και συνεχίζονται και στη ψυχική υγεία, χειροτέρεψαν την κατάσταση. Γιατί η κυβέρνηση δεν σκοπεύει, ούτε να αυξήσει τον προϋπολογισμό του ΕΣΥ ως προς το Μέσο Ορο της ΕΕ, ούτε να κάνει μόνιμες προσλήψεις γιατρών και νοσηλευτών, ούτε να δώσει ευκαιρίες και να πριμοδοτήσει τους νέους γιατρούς που τώρα ειδικεύονται στα νοσοκομεία για να μείνουν εδώ, αλλά τους διώχνει και αυτούς στο εξωτερικό.
Χτες, 22 φορείς, επί 6 ώρες σε ασφυκτικές, απαράδεκτες συνθήκες «τσουβαλιάσματος» ανέλυσαν τα πάντα έτσι ώστε η κυβέρνηση να μην μπορεί να ισχυριστεί ότι «δεν ήξερε». Η συντριπτική τους πλειοψηφία ζήτησαν απόσυρση του νομοσχεδίου και κατέθεσαν προτάσεις, οι 2 φορείς πρότειναν τροποποίηση όλων σχεδόν των άρθρων. Το βρήκαν θετικό οι 2 διορισμένοι από την κυβέρνηση πρόεδροι του ΟΚΑΝΑ και του ΚΕΘΕΑ. Αλλά ακόμη και όσοι λίγοι το εύρισκαν σε θετική κατεύθυνση ανησυχούσαν αν θα λειτουργήσει το υπερσυγκεντρωτικό μοντέλο του ΠεΔΥΨΥ και του ΕΟΠΑΕ.
Το νομοσχέδιο για την ψυχική υγεία εντάσσεται στην ίδια επιλογή που έχουν κάνει στις κυβερνήσεις Μητσοτάκη για το ΕΣΥ και τη δημόσια υγεία. Κατάρρευση του συστήματος, ακάλυπτες ανάγκες και οικονομική επιβάρυνση των ληπτών τα οποία τα ίδια ακριβώς επιφυλάσσετε και για την δημόσια ψυχική υγεία. Πρόκειται για αλλαγή παραδείγματος. Το δημόσιο σύστημα υγείας από εγγυητής του δικαιώματος στην δημόσια δωρεάν ψυχική υγεία ως κοινωνικό αγαθό την κάνετε πεδίο διαφοροποιημένων παροχών ανάλογα με το πορτοφόλι του καθενός.
Αντί να δημιουργήσετε ένα ΣΟΚ ενίσχυσης του ΕΣΥ, δημιουργείτε ένα ΣΟΚ διάλυσης. Χάνεται η εγγυημένη χρηματοδότηση από το κράτος και μεταφέρεται στην τσέπη του πολίτη.
Το νομοσχέδιο αυτό πρέπει να αποσυρθεί. Ως Νέα Αριστερά, σας λέμε: «Πάρτε το πίσω! Δεν επιδέχεται διόρθωσης και δεν μπορεί να εφαρμοστεί!».
Ποια είναι λοιπόν τα σημαντικά άρθρα τα οποία δεν επιδέχονται διορθώσεων και για αυτό έπρεπε το νομοσχέδιο να αποσυρθεί; Αρθρα δηλαδή που καταστρέφουν όσα δημιουργήθηκαν με κόπο μέχρι σήμερα από τα κάτω, από τους εργαζόμενους, τους τοπικούς φορείς, τις οικογένειες, τους πάσχοντες και τους απεξαρτημένους, παρά τα όποια υπαρκτά προβλήματα.
Κατ’ αρχάς τα ψευδή άρθρα 1 και 2, ως προς τις προθέσεις του νομοσχεδίου. Δεν ολοκληρώνετε τη μεταρρύθμιση στην ψυχική υγεία και τις εξαρτήσεις, την ανατρέπετε.
Πρόκειται για αντιμεταρρύθμιση χωρίς να έχει προηγηθεί καμία αξιολόγηση του υφιστάμενου, ούτε διαβούλευση με εμπλεκόμενους επιστημονικούς φορείς , επαγγελματίες και τους ίδιους τους ωφελούμενους. Γι αυτό και χτες η πλειοψηφία των φορέων στην ακρόαση σάς βροντοφώναξαν «ΟΧΙ, δεν θα αποφασίζετε για μας χωρίς εμάς»
Με τα άρθρα 3-26 επιχειρείτε τη διάλυση της δημόσιας δωρεάν ψυχικής υγείας. Ειδικότερα στα άρθρα 4 και 5 καταργείτε τη θεμελιώδη αρχή της τομεοποίησης με διακριτές δρτάσεις για ενήλικές, παιδιά, εφήβους και ειδικές κατηγορίες πληθυσμού σε τοπικό επίπεδο που αποτέλεσε τη βάση για την επιστημονική πολυπροσέγγιση και το θεραπευτικό πλουραλισμό των τελευταίων χρόνων.
Δημιουργείτε ένα άυλο ΕΔΥΨΥ που υλοποιείται στα ΠεΔΥΨΥ στις ΔΥΠε στις οποίες προσθέτετε την αρμοδιότητα και της ψυχικής υγείας (άρθρο 5). Η ΕΣΑμεΑ χτες σας επισήμανε ότι το ΕΔΥΨΥ δεν περιλαμβάνει καν μια επιστημονική επιτροπή με συμμετοχή και των εκπροσώπων των ληπτών των υπηρεσιών του.
Με τα άρθρα 6-9 ενσωματώνετε σε κάθε ΠεΔΥΨΥ όλα τα νομικά πρόσωπα της περιοχής μιας ΔΥΠε και τους διασυνδεόμενους με αυτά φορείς, με το προσωπικό τους και τα περιουσιακά τους στοιχεία καταργώντας την οργανωτική και διοικητική τους αυτοτέλεια. Δημιουργείται έτσι ένα υδροκέφαλο σχήμα διοίκησης και εποπτείας του οποίου προΐσταται ο ένας από τους δύο Υποδιοικητές της ΔΥΠε που τοποθετείται από τον Υπουργό και ορίζεται αρμόδιος για την ψυχική υγεία (άρθρο 11)
Αυτός ο Υποδιοικητής Ψυχικής Υγείας προΐσταται απευθείας όλων των εργαζομένων και ρυθμίζει τα πάντα, έως και τη δημιουργία νέων δομών και υπηρεσιών ακόμη κι από κερδοσκοπικά ΝΠΙΔ. Κυρίως όμως τα επιστημονικά πρωτόκολλα θεραπείας και τις παράλληλες δράσεις. Μια χούφτα υποδιοικητές ελέγχουν πανελλαδικά το σύστημα και αναφέρονται, όπως ορίζει ο νόμος για τις ΔΥΠε, στο Κεντρικό Συμβούλιο Υγειονομικών Υπηρεσιών (ΚεΣυΠε) που απαρτίζεται από τον Υπουργό Υγείας, τον Υφυπουργό, τον Γενικό Γραμματέα του Υπουργείου Υγείας και τους Διοικητές όλων των Υγειονομικών Περιφερειών.
Ιδιαίτερα ανησυχητικό είναι το άρθρο 16, για άτομα που εμπλέκονται με το σύστημα ποινικής δικαιοσύνης. Εκεί μιλάτε για νέες «Μονάδες θεραπευτικής αντιμετώπισης της αποκλίνουσας συμπεριφοράς και παραβατικότητας παιδιών, εφήβων και νεαρών ενηλίκων». Δηλαδή μιλάμε για Ψυχιατρικά Σωφρονιστήρια Παιδιών.
Ομως, εξοργιστικά παρωχημένος είναι ο απόλυτα ιατροκεντρικός τρόπος οργάνωσης του ΕΔΥΨΥ. Για παράδειγμα, στο άρθρο 17 αφήνετε τις ΚΟΙΣΠΕ μόνο στο Υπουργείο Υγείας και τις βγάζετε από το Υπ. Εργασίας, όταν παρείχαν σε ανθρώπους με κάθε είδους αναπηρίες όχι μόνο εργασιακή αποκατάσταση αλλά και επιχειρηματική δραστηριότητα στα πλαίσια τις κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας.
Ολη η ουσία όμως του νομοσχεδίου βρίσκεται στην ένταξη στα ΠεΔΥΨΥ και των ιδιωτικών φορέων ψυχικής υγείας, κερδοσκοπικών και μη που εισάγετε με το άρθρο 10 και αναλύετε στα άρθρα 19-21. Ιδιωτικές κλινικές, ιδιώτες ψυχίατροι παιδοψυχίατροι κ.λπ., που συμβάλλονται με τον ΕΟΠΠΥ, υπάγονται στα ΠεΔΥΨΥ, εγγράφονται υποχρεωτικά στο μητρώο ΝΠΙΔ ψυχικής υγείας του άρθρου 20 και στο πληροφοριακό σύστημα του άρθρου 57. Οι ιδιώτες αυτοί, με έγκριση του Υπ. Υγείας, κατά το άρθρο μπορούν να ιδρύουν κάθε είδους Μονάδα Ψυχικής Υγείας: Κέντρα Ημέρας, Προστατευόμενα Διαμερίσματα, Οικοτροφεία, Ξενώνες, Κέντρα Κοινωνικής Επανένταξης, Μονάδες Αποκατάστασης και Επαγγελματικής Επανένταξης, Μονάδες Εγκαιρης Παρέμβασης στην Ψύχωση και Κινητές Μονάδες Ψυχικής Υγείας, δομές δηλαδή που ως σήμερα ίδρυαν ΝΠΔΔ και μη κερδοσκοπικά ΝΠΙΔ. Δομές που στα πεντέμιση χρόνια της κυβέρνησής σας δεν κάνατε τίποτα για να τονώσετε και να πολλαπλασιάσετε. Γι αυτό ο Υφυπουργός προχτές μας είπε για τον φίλο του που δεν ήξερε καν ότι υπάρχουν τέτοιες δομές για να κάνει χρήση. Και χτες, φορείς όπως η ΕΣΑμεΑ, η ΠΟΣΟΨΥ, η ΠΟΕΔΗΝ, σας τόνισαν ότι το νομοσχέδιο δεν αναφέρεται πουθενά για δημιουργία νέων δημόσιων τέτοιων δομών. Στόχος σας: Να δημιουργηθούν τώρα από κερδοσκόπους ιδιώτες που θα μπορούν να βάλουν χέρι στα λεφτά του Ταμείου Ανάκαμψης και του ΕΣΠΑ.
Επιπλέον, ενώ ασθενείς των ΝΠΙΔ και ιδιωτών γιατρών θα μπορούν να εξυπηρετούνται από τις δημόσιες Δομές Ψυχικής Υγείας (άρθρο 10), το αντίστροφο αποκλείεται. Γιατί η αποζημίωση των ΝΠΙΔ και των ιδιωτών γίνεται από τον ΕΟΠΥΥ και τα ασφαλιστικά Ταμεία (άρθρο 21). Δηλαδή, οι ανασφάλιστοι δεν θα μπορούν να έχουν πρόσβαση σε ΝΠΙΔ ή μονάδες τους. Αυτό σας το είπαν όλοι οι φορείς χτες. Ο ΣΚΛΕ μάλιστα σας θύμισε ότι πολλοί ψυχικά ασθενείς και εξαρτημένοι δεν έχουν καν ΑΜΚΑ.
Ετσι, οι ανασφάλιστοι θα κατευθύνονται από τα ΠεΔΥΨΥ στις υποβαθμισμένες υπηρεσίες του δημοσίου, ενώ οι οικονομικά εύρωστοι θα «πλοηγούνται» μέσω του πληροφοριακού συστήματος ηλεκτρονικά στον ιδιωτικό τομέα. Αδιαφορείτε για το ότι οι περισσότεροι ψυχικά ασθενείς είναι ανασφάλιστοι, και συχνά ζουν με το επίδομα αναπηρίας, και για το ότι η ψυχική υγεία δεν είναι ατομική ευθύνη αλλά γενικότερο κοινωνικό πρόβλημα.
Στα άρθρα 25 και 26 αναδεικνύεται η γενικότερη βλάβη που τα ΠεΔΥΨΥ θα κάνει στο ΕΣΥ. Μπορούν να συστήνονται θέσεις ειδικευόμενων ψυχιάτρων με μείωση άλλων ειδικοτήτων από τα νοσοκομεία της ΔΥΠε και να μετακινούνται νοσηλευτές και λοιπό προσωπικό σε δομές ψυχικής υγείας από άλλους φορείς του ΕΣΥ. Σας το επισήμαναν χτες η ΕΙΝΑΠ και η ΠΟΕΔΗΝ.
Στο Μέρος Β καταστρέφετε ένα σύστημα που έχει δομηθεί εδώ και 40 χρόνια στη χώρα μας και έχει τιμηθεί με πολλές διεθνείς διακρίσεις, την τομεοποίηση σε κοινοτικό επίπεδο που προανέφερα. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) την προτείνει ως αποτελεσματικό σύστημα καθώς εξυπηρετεί τον θεραπευτικό πλουραλισμό και την επιστημονική πολυπροσέγγιση.
Σήμερα λειτουργούν, σε συνεργασία με τις κοινωνικές υπηρεσίες των δήμων και άλλους φορείς απεξάρτησης, 75 Κέντρα Πρόληψης που ξεκίνησαν να δημιουργούνται πριν 30 χρόνια, από τα κάτω, στις τοπικές κοινωνίες,. Χτες όλοι οι φορείς στηλίτευσαν την απουσία πρόβλεψης για τα Κέντρα Πρόληψης στο νομοσχέδιο. Και για το ότι, ενώ εποπτεύονται και από το Υπ. Υγείας και από το Εσωτερικών, εσείς θεωρείτε ότι δεν είναι δική σας αρμοδιότητα τι θα γίνει μετά τη λήξη, το 2027, του ισχύοντος προγράμματος χρηματοδότησης. Ντροπή!
Το σύστημα για τις εξαρτήσεις σήμερα διασφαλίζει μία αδιάσπαστη αλυσίδα πρόληψη – διάγνωση – ψυχοκοινωνική θεραπευτική παρέμβαση και αποκατάσταση – κοινωνική επανένταξη με συνεχή φροντίδα. Σας αναφέραμε το παράδειγμα του ΚΕΘΕΑ.
Ολα τα προγράμματα είναι δημόσια και δωρεάν και κυρίως διασφαλίζεται το δικαίωμα του εξαρτημένου να ακολουθήσει τη θεραπεία που επιθυμεί.
Εσείς τώρα φτιάχνετε, με το άρθρο 29, ένα ενιαίο σύστημα από ένα φορέα ιδιωτικού δικαίου, τον ΕΟΠΑΕ, έναν φαραωνικό, υδροκέφαλο, υπερσυγκεντρωτικό οργανισμό, όπου συγκεντρώνετε όλες τις δομές, μονάδες, υπηρεσίες και προγράμματα απεξάρτησης, μαζί με το προσωπικό τους (άρθρο 30) και τις υποδομές τους. Καταργείτε έτσι την αυτονομία τους να επιλέγουν μεθόδους και προγράμματα. Τώρα ο ΕΟΠΑΕ θα κατευθύνει όποιον πάρει την ηρωϊκή απόφαση να απεξαρτηθεί στο πρόγραμμα που έχει περισσότερες διαθέσιμες θέσεις. Αυτό σημαίνει ακύρωση της απόφασής του και καταδίκη του να γυρίσει πίσω στην πιάτσα. Σας το τόνισαν χτες όλοι οι φορείς εργαζομένων στην απεξάρτηση.
Με το άρθρο 33 οργανώνετε Δίκτυο Κέντρων Σωματικής Αποτοξίνωσης (Δίκτυο ΚΣΑ). Προτείνετε νέες δομές σωματικής αποτοξίνωσης από οπιοειδή και αλκοόλ, όταν πλέον οι εξαρτημένοι από τέτοιες ουσίες είναι μειοψηφία, όπως σας τόνισαν χτες οι φορείς, ενώ δεν αναφέρεστε πουθενά στις συνθετικές Νέες Ψυχοδραστικές ουσίες.
Επιπλέον, δεν υπάρχει πουθενά στο νομοσχέδιο πρόνοια για την παράλληλη στήριξη και θεραπεία της οικογένειας. Σας το επεσήμαναν χτες όλοι οι φορείς.
Τα άρθρα 34-49 με τη διοικητική οργάνωση του ΕΟΠΑΕ ως ενός τεράστιου, δυσκίνητου και πολυπρόσωπου σχήματος, προαναγγέλλουν τη σίγουρη αποτυχία του στην αντιμετώπιση διαφορετικών και εξειδικευμένων αναγκών.
Κάνω ειδική μνεία στα Πολυδύναμα Κέντρα που δημιούργησαν το ΚΕΘΕΑ και ο ΟΚΑΝΑ, και κάνουν σημαντικότατο έργο. Η χρηματοδότησή τους λήγει στο τέλος του χρόνου. Οι δομές αυτές πρέπει να γίνουν μόνιμες με εθνική χρηματοδότηση.
Σήμερα, οι εργαζόμενοι κάθε προγράμματος εξειδικεύονται και επανεκπαιδεύονται διαρκώς, ενώ θεραπευτές γίνονται και παλιοί θεραπευόμενοι που τώρα έχουν απεξαρτηθεί και αξιοποιούν τη βιωματική τους εμπειρία για να βοηθήσουν άλλους. Τώρα αυτοί, δεν θα μπορούν να προΐστανται κανενός προγράμματος, μονάδας ή τμήματος του ΕΟΠΑΕ, όπως συνάγεται από το άρθρο 49.
Οσο για τον περίφημο συντονισμό μέσω του ΕΟΠΑΕ, που διαρκώς αναφέρετε, αυτό γίνεται μέσω των Εθνικών Σχεδίων Δράσης. Τέτοιο Σχέδιο υπήρχε μέχρι το 2019. Μετά, ενώ οι φορείς εκπόνησαν νέο και το συζήτησαν στο Υπουργείο 24 φορές, εσείς το πετάξατε για να φέρετε το παρόν νομοσχέδιο που κάνει Εθνικό Συντονιστή τον Πρόεδρο του ΕΟΠΑΕ, σε ρόλους ελεγκτή και ελεγχόμενου (άρθρο 51). Αυτό το απέρριψαν χτες ως αντιδεοντολογικό και ανέφικτο οι φορείς, με πρωτοστατούσα την κα Μαλλιώρη.
Το ΕΔΥΨΥ και ο ΕΟΠΑΕ εκτός από συγκεντρωτικά και βλαπτικά για τους χρήστες, είναι και απίθανο να μπορέσουν να ιδρυθούν ως το 2025. Στις εξουσιοδοτικές διατάξεις (άρθρα 76-80) προβλέπονται 17 ΚΥΑ με επισπεύδοντα τον Υπουργό Υγείας, 13 Αποφάσεις μόνον του Υπουργού και 10 αποφάσεις των Διοικήσεων που τοποθετεί ο Υπουργός, ενώ οι Οργανισμοί που έχουν προθεσμία μέχρι 31/12/25 είναι τελείως αδύνατον να ολοκληρωθούν μέχρι τότε. Φέρνετε μια τεράστια αναστάτωση, και στην ψυχική υγεία, και στις εξαρτήσεις, και θα το πληρώσουν, δυστυχώς, οι ασθενείς και οι χρήστες.
Για τα υπόλοιπα άρθρα, 59 έως 75 θα μιλήσω αύριο για να μην καταχραστώ το χρόνο που μου δόθηκε.
Θα κλείσω λέγοντας ότι το νομοσχέδιο διαμορφώνει ένα περιβάλλον αφόρητο. Επιχειρεί τη μείωση των ευκαιριών κοινωνικής ένταξης ψυχικά ασθενών και εξαρτημένων. Αυτό που προτείνει είναι πολιτικά, ηθικά, επιστημονικά, κοινωνικά, αλλά και οικονομικά απαράδεκτο, γιατί το τελικό κόστος για τη Δημόσια υγεία, την οικογένεια και την κοινωνία θα είναι μεγάλο. Εξυπηρετεί μόνο ιδιωτικά συμφέροντα και πλουτισμό στη πλάτη των εξαρτημένων, των ψυχικά ασθενών και των οικογενειών τους.
Δεν λύνει τίποτα και δημιουργεί ωκεανό προβλημάτων. Αλλά δεν έχει περιθώρια διόρθωσης ή στοιχεία που προφέρονται για συζήτηση και βελτίωση. Η διαβούλευση ήταν τόσο προσχηματική όσο και η σπουδή κατάθεσής του: 1411 σχόλια με 13500 επισημάνσεις και μόνο δύο ώρες εξέτασή τους από τους προαποφασισμένους φωστήρες του Υπουργείου.
Το νομοσχέδιο ακυρώνει κάθε προοπτική ενδυνάμωσης της κοινωνικής συνοχής, απομειώνοντας το κοινωνικό κεφάλαιο, εξαθλιώνοντας την αναγνωρισμένη ως πιο ευάλωτη κοινωνική ομάδα στην Ευρώπη και Ελλάδα: τους ψυχικά ασθενείς και τους εξαρτημένους.
