Κατά την ομιλία της Ολομέλεια για το Σ/Ν του Υπουργείου Υγείας «Ολοκλήρωση της Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης», η Βουλευτής Νότιου Τομέα Θεανώ Φωτίου ανέφερε, μεταξύ άλλων, τα εξής:
- Οι ρυθμίσεις που φέρνετε είναι εγκληματικές για τον ευαίσθητο χώρο της ψυχικής υγείας. Θα επιφέρουν κατάρρευση του υπάρχοντος συστήματος, θα δημιουργήσουν ακάλυπτες ανάγκες με απρόβλεπτες συνέπειες και οικονομική επιβάρυνση ασθενών και εξαρτημένων που οι περισσότεροι είναι φτωχοί και ανασφάλιστοι.
- Σας το λένε επιστημονικοί και επαγγελματικοί φορείς, σωματεία εργαζομένων και σύλλογοι εξαρτημένων ανθρώπων που διαδηλώνουν, απεργούν εδώ και 8 μήνες και καθημερινά την τελευταία εβδομάδα. Κι όμως, δεν τους φωνάξατε να πουν τη γνώμη τους. Σας το είπανε κι εδώ μέσα στη Βουλή φορείς και κόμματα της αντιπολίτευσης. Σας είπαν: «Πάρτε το πίσω, δεν επιδέχεται διορθώσεων, δεν μπορεί να εφαρμοστεί, φέρτε ένα νέο σε διάλογο με όλους. Δεν μπορεί να αποφασίζετε για μας χωρίς εμάς.»
- Το νομοσχέδιο βρίσκεται στην ίδια ανάλγητη και κυνική επιλογή που κάνουν οι κυβερνήσεις Μητσοτάκη για τη δημόσια υγεία. Και τώρα, το ΕΣΥ, από εγγύηση του δικαιώματος στη δημόσια δωρεάν ψυχική υγεία, ως κοινωνικό αγαθό, γίνεται πεδίο διαφοροποιημένων παροχών ανάλογα με το πορτοφόλι του καθενός.
- Αντί να δημιουργήσετε ένα ΣΟΚ ενίσχυσης δημιουργείτε ένα ΣΟΚ διάλυσης. Η πρώτη αιτία διάλυσης έρχεται με τα άρθρα 4-26 με το πλήγμα που δέχεται η φιλοσοφία του θεραπευτικού πλουραλισμού και της επιστημονικής πολυπλοσέγγισης με την κατάργηση της έννοιας του τομέα, της τομεοποίησης, και την αντικατάστασή τους με τα Περιφερειακά Δίκτυα Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας, τα ΠεΔΥΨΥ. Αυτές οι νέες δομές θα δημιουργήσουν μεγάλα προβλήματα στην πρόσβαση στις υπηρεσίες ψυχικής υγείας, ιδίως στις Περιφέρειες με μεγάλο πληθυσμό (Αττική, Δυτική Ελλάδα, Κρήτη κ.λπ.) ενώ οι τομείς είχαν μέγιστη δυναμικότητα 250-300.000 κατοίκους. Η πρακτική του τομέα και της τομεοποίησης πρέπει να διατηρηθεί και να ενισχυθεί με επιστημονικό προσωπικό για την παροχή εξειδικευμένων διακριτών υπηρεσιών για ενήλικες, παιδιά και εφήβους, και όχι να καταργηθεί.
- Ενίσχυση σημαίνει παροχή συνεχών και ολοκληρωμένων υπηρεσιών, αποασυλοποίηση, ενθάρρυνση της συμμετοχής των ίδιων των ψυχικά ασθενών και των οικογενειών τους στη λήψη αποφάσεων και στην υπεράσπιση των δικαιωμάτων τους, όπως ορίζουν οι παγκόσμια αποδεκτές σήμερα επιστημονικές απόψεις, καθώς και ενεργητική συνέργεια όλων των εργαζομένων σε δομές και μονάδες.
- Αντί να συνεχίσετε και να ενδυναμώσετε αυτές τις υπηρεσίες, εσείς μιλάτε στο άρθρο 2 για μια ριζική αναδιάρθρωση του συστήματος οργάνωσης και διοίκησης των υπηρεσιών ψυχικής υγείας που δεν προέκυψε ως ανάγκη από καμία αξιολόγηση και καμία διαβούλευση με τους εμπλεκόμενους επιστημονικούς και επαγγελματικούς φορείς και τους ίδιους τους ωφελούμενους.
- Δεύτερη αιτία διάλυσης είναι το νέο μοντέλο διοίκησης. Σε κάθε ΠεΔΥΨΥ ενσωματώνονται όλα τα νομικά πρόσωπα της περιοχής μιας ΔΥΠε με κατάργηση της οργανωτικής και διοικητικής τους αυτοτέλειας. Δημιουργείται ένα υδροκέφαλο σχήμα διοίκησης και εποπτείας του οποίου προΐσταται ο ένας από τους δύο Υποδιοικητές της ΔΥΠε που τοποθετείται από τον Υπουργό και ορίζεται αρμόδιος για την ψυχική υγεία.
- Ο πυρήνας όμως του νομοσχεδίου βρίσκεται στην ένταξη, στα ΠεΔΥΨΥ, και των ιδιωτικών φορέων ψυχικής υγείας. Ιδιωτικές κλινικές, ιδιώτες ψυχίατροι παιδοψυχίατροι κ.λπ., που συμβάλλονται με τον ΕΟΠΠΥ, υπάγονται στα ΠεΔΥΨΥ και εγγράφονται υποχρεωτικά στο πληροφοριακό σύστημα και στο μητρώο ΝΠΙΔ ψυχικής υγείας. Οι ιδιώτες αυτοί, με έγκριση του Υπ. Υγείας, μπορούν να ιδρύουν τα πάντα, δομές δηλαδή που ως σήμερα ίδρυαν τα μη κερδοσκοπικά ΝΠΙΔ. Στόχος: Να δίνονται και σε ιδιώτες κερδοσκόπους στον τομέα της ψυχικής υγείας χρήματα του Ταμείου Ανάκαμψης και του ΕΣΠΑ.
- Στο δεύτερο μέρος, για τις εξαρτήσεις, καταστρέφετε ένα σύστημα που έχει δομηθεί εδώ και 40 χρόνια στη χώρα μας και έχει τιμηθεί με πολλές διεθνείς διακρίσεις, την τομεοποίηση σε κοινοτικό επίπεδο που προανέφερα. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας την προτείνει ως αποτελεσματικό σύστημα καθώς εξυπηρετεί τον θεραπευτικό πλουραλισμό και την επιστημονική πολυπροσέγγιση.
- Το σύστημα διασφαλίζει μία αδιάσπαστη αλυσίδα πρόληψη – διάγνωση – ψυχοκοινωνική παρέμβαση και αποκατάσταση – κοινωνική επανένταξη με συνεχή φροντίδα. Ολα τα προγράμματα είναι δημόσια και δωρεάν και κυρίως διασφαλίζουν το δικαίωμα στον εξαρτημένο να ακολουθήσει τη θεραπεία που επιθυμεί.
- Με το νομοσχέδιό σας σπάτε αυτή τη θεραπευτική αλυσίδα, την επιστημονική ποικιλομορφία, το δικαίωμα του εξαρτημένου να ακολουθήσει το πρόγραμμα που επιθυμεί, την πρόνοια για παράλληλη στήριξη της οικογένειας, το δικαίωμα στη δημόσια και δωρεάν απεξάρτηση. Πώς το κάνετε αυτό:
- Φτιάχνετε ένα ενιαίο σύστημα από ένα φορέα ιδιωτικού δικαίου, τον ΕΟΠΑΕ (Εθνικό Οργανισμό Πρόληψης και Αντιμετώπισης των Εξαρτήσεων), έναν φαραωνικό, υδροκέφαλο, υπερσυγκεντρωτικό οργανισμό, όπου συγκεντρώνονται όλες οι δομές, μονάδες, υπηρεσίες και προγράμματα απεξάρτησης και εργαζόμενοι του ΟΚΑΝΑ και του ΚΕΘΕΑ, και όλες οι νοσοκομειακές μονάδες απεξάρτησης, που καταργούνται ως ΝΠΔΔ. Υπάγοντάς τα όλα στον ΕΟΠΑΕ καταργείτε, όχι μόνο τη διοικητική τους υπόσταση, αλλά και την αυτονομία τους και τη δυνατότητα των εξαρτημένων να επιλέγουν μεθόδους και προγράμματα. Πλέον ο ΕΟΠΑΕ θα κατευθύνει όποιον πάρει την ηρωική απόφαση να απεξαρτηθεί προς το πρόγραμμα που έχει τις περισσότερες διαθέσιμες θέσεις. Αυτό σημαίνει ακύρωση της απόφασής του και καταδίκη του να γυρίσει πίσω στην πιάτσα. Σας το τόνισαν όλοι οι φορείς εργαζομένων στην απεξάρτηση.
- Διαλύετε τον πρώτο κρίκο της αλυσίδας της απεξάρτησης, που είναι η πρόληψη. Σήμερα λειτουργούν, σε συνεργασία με τις κοινωνικές υπηρεσίες των δήμων και άλλους φορείς απεξάρτησης, 75 Κέντρα Πρόληψης που δημιουργήθηκαν μέσα σε 30 χρόνια, από τα κάτω, στις τοπικές κοινωνίες. Ολοι οι φορείς στηλίτευσαν την απουσία πρόβλεψης για τα κέντρα πρόληψης στο νομοσχέδιο. Και για το ότι, ενώ εποπτεύονται και από το Υπουργείο Υγείας και από το Εσωτερικών εσείς θεωρείτε ότι δεν είναι δικής σας αρμοδιότητα τι θα γίνει μετά τη λήξη, το 2027, του ισχύοντος προγράμματος χρηματοδότησης. Ντροπή! Δήμοι και ΚΕΔΕ ζητούν να παραμείνουν τα Κέντρα Πρόληψης ως έχουν!
- Με το άρθρο 33 οργανώνετε Δίκτυο Κέντρων Σωματικής Αποτοξίνωσης (ΚΣΑ). Πρόκειται για παραπλανητική προσπάθεια δήθεν εκσυγχρονισμού. Προτείνετε σωματική αποτοξίνωση για τον εθισμό από τα οπιοειδή και το αλκοόλ όταν το Εθνικό Παρατηρητήριο και το Κέντρο Παρακολούθησης της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Ναρκωτικών εκτιμούν ότι η κάλυψη σε τέτοιες υπηρεσίες βρίσκεται στο 100%. Η πικρή αλήθεια είναι ότι τα ΚΣΑ είναι μοντέλο συνδεδεμένο με το ασφαλιστικό σύστημα των ΗΠΑ. Μια φθηνή πρακτική χρεοκοπημένη αν δεν συνδεθεί με ψυχοθεραπεία. Την προτείνετε ως καινοτομία. Αντίθετα, η υπερακατανάλωση των συνθετικών Νέων Ψυχοδραστικών ουσιών (ΝΨΟ) δεν αντιμετωπίζεται πουθενά στο Ν/Σ που αγνοεί τους πανθομολογούμενους κινδύνους.
- Οσο για τον περίφημο συντονισμό μέσω ΕΟΠΑΕ, που διαρκώς αναφέρετε, αυτό κανονικά γίνεται μέσω των Εθνικών Σχεδίων Δράσης. Τέτοιο σχέδιο υπήρχε μέχρι το 2019. Μετά οι φορείς εκπόνησαν νέο και το συζήτησαν με το Υπουργείο 24 φορές. Εσείς το πετάξατε για να φέρετε το παρόν νομοσχέδιο που ορίζει ως Εθνικό Συντονιστή τον Πρόεδρο του ΕΟΠΑΕ. Δηλαδή το ίδιο πρόσωπο ελεγκτής και ελεγχόμενος (άρθρο 51). Αυτό το απέρριψαν οι φορείς κατά την ακρόαση ως αντιδεοντολογικό και ανέφικτο.
- Τέλος για τα άρθρα 59-75. Εδώ βρίσκονται όλες οι «έξυπνες» νεοφιλεύθερες εμπνεύσεις «out of the box» του κ. Γεωργιάδη και του Πρωθυπουργού που τον στηρίζει. Η κατάσταση που δημιουργείται είναι σοκαριστική. Ο νεοφιλελεύθερος υπουργός υγείας απειλεί μαινόμενος τους ιδιώτες γιατρούς να στηρίξουν το ΕΣΥ, αυτό που με συστηματικότητα και επιμέλεια αυτός και ο Πρωθυπουργός γκρεμίζουν εδώ και χρόνια. Οι γιατροί και νοσηλευτές που έχουν ξεπεράσει από καιρό τα όρια εξάντλησης εγκαταλείπουν μαζικά το ΕΣΥ. Νεότεροι και μεγαλύτεροι ενισχύουν το κύμα φυγής επιστημόνων στο εξωτερικό και κάθε ασθενής που δεν έχει χρήματα βιώνει ένα προσωπικό και οικογενειακό Γολγοθά.
- Η ρύθμιση, σε μία προσπάθεια άσκησης πίεσης στους ελεύθερους επαγγελματίες γιατρούς, αφαιρεί στην ουσία δικαιώματα από τους ίδιους τους πολίτες. Ιδιαίτερα στην περιφέρεια και στη νησιωτική Ελλάδα, οι πολίτες, ασφαλισμένοι και ανασφάλιστοι, όχι μόνο δεν βρίσκουν γιατρό στα υποστελεχωμένα νοσοκομεία και κέντρα υγεία, όχι μόνο δεν βρίσκουν συμβεβλημένο γιατρό με τον ΕΟΠΥΥ, αλλά θα πληρώνουν από την τσέπη τους ολόκληρο το κόστος των αναγκαίων φαρμάκων και εξετάσεων, καθώς δεν θα υπάρχει δυνατότητα συνταγογράφησης.
- Στηρίζουμε την ένσταση αντισυνταγματικότητας και καταθέτω το σημερινό δελτίο τύπου των Ιατρικών, Επιστημονικών και Επαγγελματικών Ενώσεων.
- Το μήνυμα που οφείλει να εκπέμψει η Πολιτεία σε αυτή την κατάσταση έκτακτης ανάγκης του δημόσιου συστήματος υγείας είναι «κάθε ειδικευόμενος, κάθε απόφοιτος ιατρικής σχολής από το ελληνικό δημόσιο πανεπιστήμιο θα έχει τη δυνατότητα, την ευκαιρία να σταδιοδρομήσει στο ΕΣΥ.
- Ακόμη κι αυτή την ύστατη ώρα σας καλούμε να αποσύρετε το αντισυνταγματικό νομοσχέδιο και να προχωρήσετε σε ουσιαστικό διάλογο με φορείς και ωφελούμενους. Εμείς, όχι μόνο θα το καταψηφίσουμε και στηρίζουμε την ένσταση αντισυνταγματικότητας, αλλά θα συνεχίσουμε τον αγώνα για να μην εφαρμοστεί. Τίποτα δεν τελειώνει με τη σημερινή ψήφισή του από μια κοινωνική μειοψηφία.
- Η Νέα Αριστερά θα είναι πάντα και παντού παρούσα για να ανατρέψουμε τις ανισότητες στην υγεία που χαρακτηρίζουν και αυτό σας το νομοσχέδιο. Το αγαθό της υγείας πρέπει να είναι δωρεάν, δημόσιο και ποιοτικό για όλους και όλες.
Ακολουθεί ολόκληρη η ομιλία:
ΟΜΙΛΙΑ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ Σ/Ν ΥΠ. ΥΓΕΙΑΣ «ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗΣ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗΣ»
Κυρίες και κύριοι βουλευτές,
Το πολύ σημαντικό νομοσχέδιο που συζητάμε σήμερα αφορά την ψυχική υγεία και τις εξαρτήσεις ενηλίκων και ανηλίκων. Αφορά ολόκληρη την κοινωνία, κάθε νοικοκυριό και οικογένεια.
Οι ρυθμίσεις που φέρνετε είναι εγκληματικές για τον ευαίσθητο χώρο της ψυχικής υγείας. Θα επιφέρουν κατάρρευση του υπάρχοντος συστήματος, θα δημιουργήσουν ακάλυπτες ανάγκες με απρόβλεπτες συνέπειες και οικονομική επιβάρυνση ασθενών και εξαρτημένων που οι περισσότεροι είναι φτωχοί και ανασφάλιστοι.
Σας το λένε επιστημονικοί και επαγγελματικοί φορείς, σωματεία εργαζομένων και σύλλογοι εξαρτημένων ανθρώπων που διαδηλώνουν, απεργούν εδώ και 8 μήνες και καθημερινά την τελευταία εβδομάδα. Κι όμως, δεν τους φωνάξατε να πουν τη γνώμη τους. Σας το είπανε κι εδώ μέσα στη Βουλή όταν κλήθηκαν σε ακρόαση, μέσα σε απαράδεκτες συνθήκες ασφυξίας που είχαμε να δούμε από το Α΄ και το Β’ μνημόνιο, φορείς και κόμματα της αντιπολίτευσης. Σας είπαν: «Πάρτε το πίσω, δεν επιθέχεται διορθώσεων, δεν μπορεί να εφαρμοστεί, φέρτε ένα νέο σε διάλογο με όλους. Δεν μπορεί να αποφασίζετε για μας χωρίς εμάς.»
Αυτό έπρεπε να κάνετε, αφού το νομοσχέδιο που άρον-άρον θα ψηφίσουν μόνοι τους οι βουλευτές της ΝΔ δεν μπορεί να τεθεί σε ισχύ, όπως εσείς οι ίδιοι ομολογείτε πριν τις αρχές του 2026, αφού οι Οργανισμοί έχουν προθεσμία έγκρισης την 31η Δεκεμβρίου 2025.
Το νομοσχέδιο βρίσκεται στην ίδια ανάλγητη και κυνική επιλογή που κάνουν οι κυβερνήσεις Μητσοτάκη για τη δημόσια υγεία. Και τώρα, το ΕΣΥ, από εγγυητής του δικαιώματος στη δημόσια και δωρεάν ψυχική υγεία, ως κοινωνικό αγαθό, γίνεται πεδίο διαφοροποιημένων παροχών ανάλογα με το πορτοφόλι του καθενός.
Αντί να δημιουργήσετε ένα ΣΟΚ ενίσχυσης δημιουργείτε ένα ΣΟΚ διάλυσης, ως εξής:
Η πρώτη αιτία διάλυσης έρχεται στα άρθρα 4-26 με το πλήγμα που δέχεται η φιλοσοφία του θεραπευτικού πλουραλισμού και της επιστημονικής πολυπροσέγγισης με την κατάργηση της έννοιας του τομέα, της «τομεοποίησης», και την αντικατάστασή τους με τα Περιφερειακά Δίκτυα Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας, τα ΠεΔΥΨΥ. Αυτές οι νέες δομές θα δημιουργήσουν μεγάλα προβλήματα στην πρόσβαση στις υπηρεσίες ψυχικής υγείας, ιδίως στις Περιφέρειες με μεγάλο πληθυσμό (Αττική, Δυτική Ελλάδα, Κρήτη κ.λπ.) ενώ οι τομείς είχαν μέγιστη δυναμικότητα 250-300.000 κατοίκους. Η έννοια του τομέα και της τομεοποίησης πρέπει να διατηρηθεί και να ενισχυθεί με επιστημονικό προσωπικό για την παροχή εξειδικευμένων διακριτών υπηρεσιών για ενήλικες, παιδιά και εφήβους, και όχι να καταργηθεί.
Ενίσχυση σημαίνει παροχή συνεχών και ολοκληρωμένων υπηρεσιών, αποασυλοποίηση, ενθάρρυνση της συμμετοχής των ίδιων των ψυχικά ασθενών και των οικογενειών τους στη λήψη αποφάσεων και στην υπεράσπιση των δικαιωμάτων τους, όπως ορίζουν οι παγκόσμια αποδεκτές σήμερα επιστημονικές απόψεις, καθώς και ενεργητική συνέργεια όλων των εργαζομένων σε δομές και μονάδες.
Αντί να συνεχίσετε και να ενδυναμώσετε αυτές τις υπηρεσίες, εσείς μιλάτε στο άρθρο 2 για μια ριζική αναδιάρθρωση του συστήματος οργάνωσης και διοίκησης των υπηρεσιών ψυχικής υγείας που δεν προέκυψε ως ανάγκη από καμία αξιολόγηση και καμία διαβούλευση με τους εμπλεκόμενους επιστημονικούς και επαγγελματικούς φορείς και τους ίδιους τους ωφελούμενους.
Η δεύτερη αιτία διάλυσης είναι το νέο μοντέλο διοίκησης. Σε κάθε ΠεΔΥΨΥ ενσωματώνονται όλα τα νομικά πρόσωπα της περιοχής μιας ΔΥΠε: ψυχιατρικά νοσοκομεία, ψυχιατρικές κλινικές Γενικών νοσοκομείων, δημόσιες Μονάδες Ψυχικής Υγείας με κατάργηση της οργανωτικής και διοικητικής τους αυτοτέλειας. Δημιουργείται ένα υδροκέφαλο σχήμα διοίκησης και εποπτείας του οποίου προΐσταται ο ένας από τους δύο Υποδιοικητές της ΔΥΠε που τοποθετείται από τον Υπουργό και ορίζεται αρμόδιος για την ψυχική υγεία.
Αυτός ο Υποδιοικητής Ψυχικής Υγείας προΐσταται απευθείας όλων των εργαζομένων και ρυθμίζει τα πάντα, έως και τη δημιουργία νέων δομών και υπηρεσιών ακόμη κι από κερδοσκοπικά ΝΠΙΔ,αλλά και τα επιστημονικά πρωτόκολλα θεραπείας και τις παράλληλες δράσεις (άρθρο 11). Μια χούφτα υποδιοικητές ελέγχουν πανελλαδικά το σύστημα και αναφέρονται, κατά το νόμο, στο Κεντρικό Συμβούλιο Υγειονομικών Υπηρεσιών (ΚεΣυΠε) που απαρτίζεται από τον Υπουργό Υγείας, τον Υφυπουργό, τον Γενικό Γραμματέα του Υπουργείου Υγείας και τους Διοικητές όλων των Υγειονομικών Περιφερειών.
Ιδιαίτερα ανησυχητικό είναι το άρθρο 16, για άτομα που εμπλέκονται με το σύστημα ποινικής δικαιοσύνης. Εκεί προβλέπετε τη δυνατότητα ίδρυσης, με απόφαση του Υπουργού Υγείας, και «Μονάδων θεραπευτικής αντιμετώπισης της αποκλίνουσας συμπεριφοράς και παραβατικότητας παιδιών, εφήβων και νεαρών ενηλίκων». Δηλαδή μιλάμε για Ψυχιατρικά Σωφρονιστήρια Παιδιών.
Εξοργιστικά παρωχημένος όμως είναι και ο απόλυτα ιατροκεντρικός τρόπος οργάνωσης του ΕΔΥΨΥ. Απόδειξη ότι συνεχίζετε να αντιμετωπίζετε (άρθρο 17) τις ΚΟΙΣΠΕ ως Μονάδες Ψυχικής Υγείας, όπως στο νόμο του 1999. Ενώ οι ΚΟΙΣΠΕ είχαν ενταχθεί, την τελευταία δεκαετία, στις επιχειρήσεις Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας, (ΚΑΛΟ), ως μέσο επανένταξης, γενικά, ανθρώπων με αναπηρίες, ψυχικές αλλά και άλλες, νοητικές, του φάσματος αυτισμού κ.λπ. Σας το επεσήμανε και η ΠΟΕΔΗΝ.
Ο πυρήνας όμως του νομοσχεδίου βρίσκεται στην ένταξη, στα ΠεΔΥΨΥ, και των ιδιωτικών φορέων ψυχικής υγείας, κερδοσκοπικών και μη (άρθρα 10 και 19-21). Ιδιωτικές κλινικές, ιδιώτες ψυχίατροι παιδοψυχίατροι κ.λπ., που συμβάλλονται με τον ΕΟΠΠΥ, υπάγονται στα ΠεΔΥΨΥ και εγγράφονται υποχρεωτικά στο πληροφοριακό σύστημα (άρθρο 57) και στο μητρώο ΝΠΙΔ ψυχικής υγείας. Οι ιδιώτες αυτοί, με έγκριση του Υπ. Υγείας, μπορούν να ιδρύουν τα πάντα: Κέντρα Ημέρας, Προστατευόμενα Διαμερίσματα, Οικοτροφεία, Ξενώνες, Κέντρα Κοινωνικής Επανένταξης, Μονάδες Αποκατάστασης και Επαγγελματικής Επανένταξης, Μονάδες Εγκαιρης Παρέμβασης στην Ψύχωση και Κινητές Μονάδες Ψυχικής Υγείας, δομές δηλαδή που ως σήμερα ίδρυαν τα μη κερδοσκοπικά ΝΠΙΔ. Στόχος: Να δίνονται και σε ιδιώτες κερδοσκόπους στον τομέα της ψυχικής υγείας χρήματα του Ταμείου Ανάκαμψης και του ΕΣΠΑ.
Και όχι μόνον αυτό, αλλα όλοι οι πελάτες των ΝΠΙΔ και των ιδιωτών γιατρών θα μπορούν να εξυπηρετούνται από τις δημόσιες Δομές Ψυχικής Υγείας (άρθρο 10), αλλά το αντίστροφο αποκλείεται. Γιατί η αποζημίωση των ΝΠΙΔ γίνεται από τον ΕΟΠΥΥ και τα ασφαλιστικά Ταμεία. Δηλαδή, οι ανασφάλιστοι δεν θα μπορούν να έχουν πρόσβαση σε ΝΠΙΔ ή μονάδες τους.
Ετσι, οι ανασφάλιστοι θα κατευθύνονται στις υποβαθμισμένες υπηρεσίες του δημοσίου, ενώ οι οικονομικά εύρωστοι θα «πλοηγούνται» ηλεκτρονικά στον ιδιωτικό τομέα. Πλήρης αδιαφορία για το ότι οι περισσότεροι ψυχικά ασθενείς είναι ανασφάλιστοι και ζουν μόνο με το επίδομα αναπηρίας, ενώ πολλοί δεν έχουν καν ΑΜΚΑ, και για το ότι η ψυχική υγεία δεν είναι ατομική ευθύνη αλλά γενικότερο κοινωνικό πρόβλημα.
Στα άρθρα 25 και 26, αναδεικνύεται η γενικότερη βλάβη που τα ΠεΔΥΨΥ θα επιφέρουν στο ΕΣΥ. Μπορούν να συστήνονται θέσεις ειδικευομένων ψυχιάτρων, με μείωση άλλων ειδικοτήτων, από τα νοσοκομεία της ΔΥΠΕ και να μετακινούνται νοσηλευτές και λοιπό προσωπικό σε δομές ψυχικής υγείας από άλλους φορείς του ΕΣΥ. Σας το επισήμαναν η ΕΙΝΑΠ και η ΠΟΕΔΗΝ.
Στο δεύτερο μέρος, άρθρα 27- 58 για τις εξαρτήσεις, καταστρέφετε ένα σύστημα που έχει δομηθεί εδώ και 40 χρόνια στη χώρα μας και έχει τιμηθεί με πολλές διεθνείς διακρίσεις, την τομεοποίηση σε κοινοτικό επίπεδο που προανέφερα. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) το προτείνει ως αποτελεσματικό σύστημα καθώς εξυπηρετεί τον θεραπευτικό πλουραλισμό και την επιστημονική πολυπροσέγγιση.
Το σύστημα διασφαλίζει μία αδιάσπαστη αλυσίδα πρόληψη – διάγνωση – ψυχοκοινωνική θεραπευτική παρέμβαση και αποκατάσταση – κοινωνική επανένταξη με συνεχή φροντίδα.
Ολα τα προγράμματα είναι δημόσια και δωρεάν και κυρίως διασφαλίζουν το δικαίωμα στον εξαρτημένο να ακολουθήσει τη θεραπεία που επιθυμεί.
Οι χιλιάδες εργαζόμενοι εξειδικεύονται σε κάθε πρόγραμμα και επανεκπαιδεύονται διαρκώς στις νέες προκλήσεις (πχ συμπεριφορικές εξαρτήσεις). Στα πρότυπα των κοινοτικών θεραπευτικών προγραμμάτων λειτουργούν οι ειδικοί θεραπευτές, πρώην θεραπευόμενοι που συνεισφέρουν εξαιρετικά χάρις στα βιώματά τους και την εκπαίδευση που τους προσφέρεται.
Με το νομοσχέδιό σας σπάτε αυτή τη θεραπευτική αλυσίδα, την επιστημονική ποικιλομορφία, το δικαίωμα του εξαρτημένου να ακολουθήσει το πρόγραμμα που επιθυμεί, την πρόνοια για παράλληλη στήριξη της οικογένειας, το δικαίωμα στη δημόσια και δωρεάν απεξάρτηση. Πώς το κάνετε αυτό:
Φτιάχνετε, με το άρθρο 29 και τα επόμενα, ένα ενιαίο σύστημα από ένα φορέα ιδιωτικού δικαίου, τον ΕΟΠΑΕ (Εθνικό Οργανισμό Πρόληψης και Αντιμετώπισης των Εξαρτήσεων), έναν φαραωνικόν υδροκέφαλον υπερσυγκεντρωτικό οργανισμό, όπου συγκεντρώνονται (άρθρο 30) όλες οι δομές, μονάδες, υπηρεσίες και προγράμματα απεξάρτησης και εργαζόμενοι του ΟΚΑΝΑ και του ΚΕΘΕΑ, και όλες οι νοσοκομειακές μονάδες απεξάρτησης, που καταργούνται ως ΝΠΔΔ. Δηλαδή, όλα τα προγράμματα των δύο ψυχιατρικών νοσοκομείων, Αττικής και Θεσσαλονίκης του Παπανικολάου, που υλοποιούσαν, όπως το 18 Ανω, απεξάρτηση από αλκοόλ, detox, και Αργώ – Ιανός, φάρμακα, και τυχερά παιχνίδια. Και από τα Γενικά Νοσοκομεία Ιωαννίνων και Κέρκυρας το πολυδύναμο κέντρο Ναρκωτικών και Αλκοολισμού, και τη μονάδα απεξάρτησης “Διάπλους”.
Υπάγοντάς τα όλα στον ΕΟΠΑΕ καταργείτε, όχι μόνο τη διοικητική τους υπόσταση, αλλά και την αυτονομία τους να επιλέγουν μεθόδους και προγράμματα. Πλέον ο ΕΟΠΑΕ θα κατευθύνει όποιον πάρει την ηρωική απόφαση να απεξαρτηθεί προς το πρόγραμμα που έχει τις περισσότερες διαθέσιμες θέσεις. Αυτό σημαίνει ακύρωση της απόφασής του και καταδίκη του να γυρίσει πίσω στην πιάτσα. Σας το τόνισαν όλοι οι φορείς εργαζομένων στην απεξάρτηση.
Διαλύετε τον πρώτο κρίκο της αλυσίδας της απεξάρτησης, που είναι η πρόληψη.
Σήμερα λειτουργούν, σε συνεργασία με τις κοινωνικές υπηρεσίες των δήμων και άλλους φορείς απεξάρτησης, 75 Κέντρα Πρόληψης που δημιουργήθηκαν μέσα σε 30 χρόνια, από τα κάτω, στις τοπικές κοινωνίες. Ολοι οι φορείς στηλίτευσαν την απουσία πρόβλεψης για τα κέντρα πρόληψης στο νομοσχέδιο. Και για το ότι, ενώ εποπτεύονται και από το Υπουργείο Υγείας και από το Εσωτερικών εσείς θεωρείτε ότι δεν είναι δικής σας αρμοδιότητα τι θα γίνει μετά τη λήξη, το 2027, του ισχύοντος προγράμματος χρηματοδότησης. Ντροπή! Δήμοι και ΚΕΔΕ ζητούν να παραμείνουν τα Κέντρα Πρόληψης ως έχουν!
Στον ΕΟΠΑΕ αναφέρεται και το προσωπικό ΟΚΑΝΑ, ΚΕΘΕΑ και νοσοκομειακών μονάδων απεξάρτησης, εδώ και οι απεξαρτημένοι θεραπευτές που εργάζονται ως ειδικοί θεραπευτές αλλά δεν θεωρούνται ισότιμοι με τους άλλους, αφού δεν μπορούν να προΐστανται δομών, προγραμμάτων ή μονάδων (άρθρο 49).
Με το άρθρο 33 οργανώνετε Δίκτυο Κέντρων Σωματικής Αποτοξίνωσης (ΚΣΑ). Πρόκειται για παραπλανητική προσπάθεια δήθεν εκσυγχρονισμού. Προτείνετε σωματική αποτοξίνωση για τον εθισμό από τα οπιοειδή και το αλκοόλ όταν το Εθνικό Παρατηρητήριο και το Κέντρο Παρακολούθησης της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Ναρκωτικών εκτιμούν ότι η κάλυψη σε τέτοιες υπηρεσίες βρίσκεται στο 100%.
Η πικρή αλήθεια είναι ότι τα ΚΣΑ είναι μοντέλο συνδεδεμένο με το ασφαλιστικό σύστημα των ΗΠΑ. Μια φθηνή πρακτική χρεοκοπημένη αν δεν συνδεθεί με ψυχοθεραπεία. Την προτείνετε ως καινοτομία.
Αντίθετα, η υπερακατανάλωση των συνθετικών Νέων Ψυχοδραστικών ουσιών (ΝΨΟ) δεν αντιμετωπίζεται πουθενά στο Ν/Σ που αγνοεί τους πανθομολογούμενους κινδύνους.
Κάνω ειδική μνεία στα Πολυδύναμα Κέντρα που δημιούργησαν το ΚΕΘΕΑ και ο ΟΚΑΝΑ, και παρέχουν με επιτυχία εξαιρετικά σημαντικό έργο. Η χρηματοδότησή τους λήγει στο τέλος του χρόνου. Οι δομές αυτές πρέπει να γίνουν μόνιμες με εθνική χρηματοδότηση.
Οσο για τον περίφημο συντονισμό μέσω ΕΟΠΑΕ, που διαρκώς αναφέρετε, αυτό κανονικά γίνεται μέσω των Εθνικών Σχεδίων Δράσης. Τέτοιο σχέδιο υπήρχε μέχρι το 2019. Μετά οι φορείς εκπόνησαν νέο και το συζήτησαν με το Υπουργείο 24 φορές. Εσείς το πετάξατε για να φέρετε το παρόν νομοσχέδιο που ορίζει ως Εθνικό Συντονιστή τον Πρόεδρο του ΕΟΠΑΕ. Δηλαδή το ίδιο πρόσωπο ελεγκτής και ελεγχόμενος (άρθρο 51). Αυτό το απέρριψαν οι φορείς κατά την ακρόαση ως αντιδεοντολογικό και ανέφικτο.
Η διοικητική οργάνωση του ΕΟΠΑΕ (άρθρα 34-49) ως ενός τεράστιου, δυσκίνητου και πολυπρόσωπου σχήματος, προαναγγέλλει τη σίγουρη αποτυχία του στην αντιμετώπιση διαφορετικών και εξειδικευμένων αναγκών.
Πάντως, τα ΠεΔΥΨΥ και ο ΕΟΠΑΕ, είναι απίθανο να λειτουργήσουν μέχρι τις αρχές του 2026. Στις εξουσιοδοτικές διατάξεις (άρθρα 76-80) προβλέπονται 40 ΚΥΑ, ΥΑ και αποφάσεις Υποδιοικητών, ενώ οι νέοι Οργανισμοί που έχουν προθεσμία μέχρι 31/12/25 είναι τελείως αδύνατον να ολοκληρωθούν μέχρι τότε. Φέρνετε μια άθλια αντιμεταρρύθμιση, και στην ψυχική υγεία, και στις εξαρτήσεις, και θα το πληρώσουν, δυστυχώς, οι ασθενείς και οι χρήστες.
Τέλος για τα άρθρα 59-75.
Εδώ βρίσκονται όλες οι «έξυπνες» νεοφιλεύθερες εμπνεύσεις «out of the box» του κ. Γεωργιάδη και του Πρωθυπουργού που τον στηρίζει.
Η κατάσταση που δημιουργείται είναι σοκαριστική. Ο νεοφιλελεύθερος υπουργός υγείας απειλεί μαινόμενος τους ιδιώτες γιατρούς να στηρίξουν το ΕΣΥ, αυτό που με συστηματικότητα και επιμέλεια αυτός και ο Πρωθυπουργός γκρεμίζουν εδώ και χρόνια.
Οι γιατροί και νοσηλευτές που έχουν ξεπεράσει από καιρό τα όρια εξάντλησης και εγκαταλείπουν μαζικά το ΕΣΥ. Νεότεροι και μεγαλύτεροι ενισχύουν το κύμα φυγής επιστημόνων στο εξωτερικό και κάθε ασθενής που δεν έχει χρήματα βιώνει ένα προσωπικό και οικογενειακό Γολγοθά.
Ο κ. Γεωργιάδης αντιμετωπίζει το πρόβλημα ως έκτακτο συμβάν, ως ακραίο φαινόμενο, σαν να μην είναι 5 χρόνια τώρα η κυβέρνηση του κ. Μητσοτάκη που με τα νομοθετήματά της στέλνει τους γιατρούς του δημοσίου στον ιδιωτικό τομέα.
Τώρα με την τριπλάσια αποζημίωση της εφημερίας για τους ιδιώτες σε σχέση με τους γιατρούς του ΕΣΥ δημιουργεί νέο κίνητρο εξόδου. Αδιαφορεί για τους κινδύνους και επιστρατεύσει γιατρούς της πρωτοβάθμιας υγείας με περιορισμένη έως μηδαμινή εμπειρία σε εφημερίες.
Η ρύθμιση, σε μία προσπάθεια άσκησης πίεσης στους ελεύθερους επαγγελματίες γιατρούς, αφαιρεί στην ουσία δικαιώματα από τους ίδιους τους πολίτες. Ιδιαίτερα στην περιφέρεια και στη νησιωτική Ελλάδα, οι πολίτες, ασφαλισμένοι και ανασφάλιστοι, όχι μόνο δεν βρίσκουν γιατρό στα υποστελεχωμένα νοσοκομεία και κέντρα υγείας, όχι μόνο δεν βρίσκουν συμβεβλημένο γιατρό με τον ΕΟΠΥΥ, αλλά θα πληρώνουν από την τσέπη τους ολόκληρο το κόστος των αναγκαίων φαρμάκων και εξετάσεων, καθώς δεν θα υπάρχει δυνατότητα συνταγογράφησης.
Στηρίζουμε την ένσταση αντισυνταγματικότητας και καταθέτω το σημερινό (29/7) Δελτίο Τύπου Ιατρικών, Επιστημονικών και Επαγγελματικών Ενώσεων.
Τέλος, πολλοί από τους ιδιώτες γιατρούς στην περιφέρεια, όπου είναι επιτακτικές οι εφημεριακές ανάγκες, είναι προχωρημένης εργασιακής ή / και βιολογικής ηλικίας. Παρόλα αυτά προκρίνονται ως επιλογή κάλυψης κενών αντί να δοθούν περισσότερες ευθύνες σε ειδικευόμενους νέους γιατρούς, ευθύνες που μπορούν να λάβουν ιδιαίτερα αυξημένη μοριοδότηση ή ακόμη και προτεραιότητα για την κάλυψη μόνιμων θέσεων στο ΕΣΥ.
Το μήνυμα που οφείλει να εκπέμψει η Πολιτεία σε αυτή την κατάσταση έκτακτης ανάγκης του δημόσιου συστήματος υγείας είναι «κάθε ειδικευόμενος, κάθε απόφοιτος ιατρικής σχολής από το ελληνικό δημόσιο πανεπιστήμιο θα έχει τη δυνατότητα, την ευκαιρία να σταδιοδρομήσει στο ΕΣΥ.
Ακόμη κι αυτή την ύστατη ώρα σας καλούμε να αποσύρετε το αντισυνταγματικό νομοσχέδιο και να προχωρήσετε σε ουσιαστικό διάλογο με φορείς και ωφελούμενους. Εμείς, όχι μόνο θα το καταψηφίσουμε και θα στηρίξουμε την Ενσταση Αντισυνταγματικότητας, αλλά θα συνεχίσουμε τον αγώνα για να μην εφαρμοστεί. Τίποτα δεν τελειώνει με τη σημερινή ψήφισή του από μια κοινωνική μειοψηφία.
Η Νέα Αριστερά θα είναι πάντα και παντού παρούσα για να ανατρέψουμε τις ανισότητες στην υγεία που χαρακτηρίζουν και αυτό σας το νομοσχέδιο. Το αγαθό της υγείας πρέπει να είναι δωρεάν, δημόσιο και ποιοτικό για όλους και όλες.
