Πληθωρικές οι Θέσεις, με σοβαρές όμως παραλείψεις, αποσιωπήσεις, ίσως και υπεκφυγές. Θα σταθώ σε μερικές από αυτές.
1 ον – Ενότητες 1Ϛ΄και 2Α΄ –
Σε ολόκληρες τις Θέσεις, η μνεία της λέξης «λαϊκισμός» είναι μονοσήμαντη. Γίνεται αποκλειστικά με την έννοια της μομφής που αποδίδουν «οι συντηρητικοί και οι νεοφιλελεύθεροι» στην Αριστερά και στην άκρα δεξιά από κοινού. Αυτό, βέβαια, εμάς πλήττει. Μάς λένε δηλαδή ότι : Αν δεν μπαίνετε στο επιτρεπτό καλούπι που εμείς έχουμε καθορίσει, αν ξεφεύγετε από το κάδρο τού there is no alternative, κοροϊδεύετε
τον κόσμο, άρα είσαστε «λαϊκιστές». Από τη δική μας πλευρά, μια τέτοια παρουσίαση της λέξης «λαϊκισμός» είναι επικίνδυνα λαθεμένη, όταν λέει ότι αυτή «κατασκευάστηκε από τις δυνάμεις της
συντήρησης». Λάθος ! Τη λέξη δεν την κατασκεύασε, αλλά την παραποίησε η Δεξιά με την κλασική μέθοδο του Newspeak, για να ακυρώσει την αρχική της έννοια και να την εντάξει στο δικό της οπλοστάσιο.
Αδιανόητο, όμως, η Νέα Αριστερά, με πρόταγμα το «νέο», να σβήνει την προηγούμενη ιστορία της Αριστεράς. Η πρόσφατη τραυματική εμπειρία μας από τον Σύριζα-ΠΣ με κανένα τρόπο δεν δικαιολογεί το να σβήνουμε μονοκοντυλιά τον πλούσιο προβληματισμό που έχει αναπτυχθεί στις τάξεις της Αριστεράς. Επιβάλλεται, αντιθέτως, να ανατρέχουμε σ’ αυτά τα εργαλεία της σκέψης, για να ερμηνεύσουμε και την πρόσφατη εκφυλιστική πορεία που ακολούθησε η Αριστερά και μάς έφερε ως εδώ. Την έννοια του λαϊκισμού την ανέπτυξε με αιχμηρή παρατηρητικότητα και εξαιρετική αναλυτική οξυδέρκεια ο Αγγελος Ελεφάντης, βλέπε το κλασικό του σύγγραμμα «Στον Αστερισμό του λαϊκισμού» που αφορούσε το ΠΑΣΟΚ (πρώτο παράδειγμα μετονομασίας: «Κίνημα», αντί για Κόμμα, που πράγματι ήταν). Στην δεύτερη έκδοσή
του, ο Γιώργος Φουρτούνης αντιδιαστέλλει ακριβώς τον κατά τον Ελεφάντη λαϊκισμό από τον δεξιό, νεοφιλελεύθερο-Newspeak «λαϊκισμό». Η ακύρωση, για την Αριστερά, της λέξης «λαϊκισμός» μάς στερεί από βασικά εργαλεία σκέψης και ανάλυσης, από πού προήλθε και πώς εξελίχτηκε το φαινόμενο, πώς η πολιτική του έκφραση εισέδυσε στους αρμούς της κοινωνίας, πώς από το ΠΑΣΟΚ τον κληρονόμησε ο Σύριζα (χαρακτηριστικό και μοιραίο παράδειγμα «θα σχίσουμε τα μνημόνια») και πώς ακόμα υποβόσκει σ’ εμάς, κάτι για το οποίο πρέπει
συνεχώς να επαγρυπνούμε. Τέλος, πώς η διακεκριμένη μορφή λαϊκισμού, ο Αυριανισμός, γέννημα-θρέμμα κι αυτός της πασοκικής κοσμογονίας, παροξυμμένος σε βαθμό ανθρωποφαγίας και διαχεόμενος μέσα από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, κατάφερε να κάνει τον βίο αβίωτο στους αριστερούς και να τους εκδιώξει, για να επιταχύνει την απο- αριστεροποίηση, της οποίας την ακραία κατάντια παρατηρούμε σήμερα.
Για το τί συνέβαινε στην εσωκομματική ζωή του Σύριζα, από την κορυφή ως τη βάση, έχουμε την υποχρέωση να πούμε όλη την αλήθεια, για το ποιος ενορχήστρωνε και ποιος ανεχόταν τον μονόπλευρο πόλεμο για να εκκαθαριστούν οι «αριστερίζουσες εκκρεμότητες». Αυτά πρέπει να γραφούν στις Θέσεις, για να μην εξακολουθεί να μάς βαραίνει ο χαρακτηρισμός «οι δυσαρεστημένοι του ΣΥΡΙΖΑ» που «χάσανε και φύγανε».
2 ον – Ενότητα 2Ζ΄΄
Από το tvxs πληροφορήθηκα έκπληκτος ότι, στο Μεταβατικό Συντονιστικό, αφαιρέθηκε από το προσχέδιο μια ουσιώδης περίοδος, που ακριβώς, έμπαινε στο ‘διά ταύτα’ των ευγενών διακηρύξεων όσον αφορά τα ελληνο-τουρκικά : «Θεωρούμε, γι’ αυτό, λαθεμένες θέσεις που πήραμε στο παρελθόν σε θέματα όπως η επέκταση των χωρικών υδάτων, η χρήση στρατιωτικών μέσων έξω από τα χωρικά μας ύδατα ή πως μία μόνο διαφορά συζητούμε με την Τουρκία». Με την διαγραφή αυτού του χωρίου, η λοιπή ενότητα παραμένει απλό ευχολόγιο και θα περάσει περίπου απαρατήρητη, ενώ σκοπός μας, αντίθετα, είναι να ταράξουμε τα
λιμνάζοντα ύδατα, που οφείλονται στην επικράτηση της «σχολής της αδράνειας». Πρώτον, η επίκληση του «πνεύματος των Πρεσπών». Τί ήταν η Συνθήκη των Πρεσπών ; Δεν ήταν ρεαλπολιτίκ, αλλά ρήξη με τις «πάγιες ελληνικές θέσεις», που μάς επέβαλλαν έναν εξευτελιστικό σκυλοκαυγά για την ταυτότητα της Μακεδονίας και την καταγωγή από τον Μέγα Αλέξανδρο. Είχαμε το θάρρος να αποτινάξουμε αυτές
τις (πλειοψηφικές) «πάγιες ελληνικές θέσεις» και να προχωρήσουμε, όσο μπορέσαμε, στον δρόμο της αδελφοσύνης των λαών. Αλλωστε, η φαγωμάρα των λαών είναι εκείνη που προσφέρει την καλύτερη αφορμή για να επεμβαίνουν οι μεγάλες –ή μεσαίες– δυνάμεις ως προστάτες και σωτήρες. Τί είναι οι ελληνοτουρκικές διαφορές ; Σε αντίθεση με την διένεξη περί την ταυτότητα της Μακεδονίας, οι ελληνοτουρκικές διαφορές έχουν ένα συγκεκριμένο νομικό πλαίσιο, το δίκαιο της θάλασσας. Το επίδικο δεν είναι άπιαστο, απλώς έχει κακοφορμίσει. Τί φταίει ; Εχει φτιαχτεί ένα κουβάρι επιμέρους διαφορών, που, με την
πάροδο του χρόνου, όλο και μπλέκει περισσότερο. Η άρνηση κατανόησης του δικαίου της θάλασσας 1 , η ανευθυνότητα, υστεροβουλία και φυγομαχία των πολιτευτών, που δεν τολμούν να κάνουν πίσω από αυτό το κουβάρι αδαημοσύνης και κουτοπονηριάς, με το οποίο τρέφουν τόσα χρόνια τον λαό, ο οποίος, έχοντας ενστερνιστεί το παραμύθι τους, θα τους κατηγορήσει τώρα για ‘εθνική μειοδοσία’ ή και ‘προδοσία’ …
Αν ως εδώ συμφωνούμε, το ερώτημα που τίθεται είναι: Θα τολμήσουμε να ‘ρθούμε σε ρήξη με τις «πάγιες ελληνικές θέσεις», ή θα συρόμαστε, εκόντες άκοντες, πίσω από αυτήν την θλιβερή λιτανεία ;
3 ον – Παραλείψεις και ασαφής ταυτότητα
Προβληματικό για ένα κόμμα της Αριστεράς, στο Ιδρυτικό του μάλιστα Συνέδριο, να μην περιγράφει με λίγα λόγια τα άλλα υπαρκτά κόμματα, ειδικότερα, της Αριστεράς, πέραν του Σύριζα για ευνόητους λόγους. Εκκωφαντική η σιωπή για το ΚΚΕ, πουθενά στο κείμενο δεν απαντάται η λέξη. Μήπως η παράλειψη αυτή είναι ηθελημένη ; Το Μέρα25, που έλαβε περισσότερες ψήφους από μάς στις ευρωεκλογές ; Το ΚΚΕ συγκεντρώνει σημαντικές οργανωμένες δυνάμεις με δομημένη παρέμβαση στα συνδικάτα, τις επαγγελματικές ενώσεις, την τοπική αυτοδιοίκηση και στην νεολαία. Μεγάλο ελάττωμά του είναι ότι εμμένει παγίως στον απομονωτισμό του, αποφεύγοντας τις συνεργασίες για να μη μολύνει την ιδεολογική του καθαρότητα. Οι χρήσιμες αυτές για την Αριστερά δυνάμεις δεν προστίθενται, δεν συντίθενται εκεί που απαιτούνται ευρύτερα μέτωπα, ιδίως στη Βουλή ή την τοπική αυτοδιοίκηση. Ιστορικά, το ΚΚΕ έχει κομβική σημασία για τον ορισμό της δικής μας ταυτότητας. Αν ξεκινάμε από την παραδοχή ότι η Νέα Αριστερά δεν ξεφύτρωσε από παρθενογένεση, και ότι δεν κατάγεται από το ΠΑΣΟΚ, όσο και αν ο ΣΥΡΙΖΑ επηρεάστηκε και προσπάθησε να μιμηθεί το ΠΑΣΟΚ, τότε οι απώτερες ρίζες μας βρίσκονται στην ιστορία του κομμουνιστικού και εργατικού κινήματος, με κριτική πάντα στάση.
Στην Ενότητα 2Δ΄, γίνεται μια φευγαλέα αναφορά στο 1968. : Το 1968, όμως συνέβησαν κοσμοϊστορικά γεγονότα. Η διάσπαση του ΚΚΕ τον Φεβρουάριο του ’68 στη Βουδαπέστη έγινε για να εξασφαλίσει η Σοβιετική Ενωση, εν όψει της εισβολής στη Τσεχοσλοβακία, τα νώτα της από τα ευρωπαϊκά κομμουνιστικά κόμματα που δεν εμπνέονταν από το σοβιετικό μοντέλο. Προέκυψε το ρεύμα του Ευρωκομμουνισμού, για ένα σοσιαλισμό με ελευθερία και δημοκρατία. Στην Ελλάδα προέκυψε το ΚΚΕ εσωτ., που αυτοπροσδιορίστηκε ως «ανανεωτικό», σε αντιδιαστολή προς το «δογματικό» ΚΚΕ.
Σήμερα, το «δογματικό» ΚΚΕ παραμένει ουσιαστικά αναλλοίωτο, περιχαρακωμένο στο οχυρό του. Στην πορεία, άλλες ομάδες και μεμονωμένοι αγωνιστές, που έφυγαν από το ΚΚΕ, πέρασαν στην «ανανεωτική» όχθη της Αριστεράς. Σ’ αυτή την όχθη, του κριτικού και διαλεκτικού μαρξισμού, ανήκει η Νέα Αριστερά, και με αυτή την έννοια πρέπει ο προσδιορισμός «Ανανεωτική» να μπεί ως πάγιο στοιχείο της ταυτότητάς της, μαζί με το «Ριζοσπαστική», που από μόνη της δεν την οριοθετεί προς άλλες, σεχταριστικές, ίσως και ανερμάτιστες, δυνάμεις και αντιλήψεις.
Βασίλης Σκλιας, ΟΒ Λουξεμβούργου
