Το Κείμενο Θέσεων είναι περιεκτικό και τοποθετείται στα βασικά ζητήματα που πρέπει να θέτει ένα κόμμα της Αριστεράς. Βέβαια, η Αριστερά στον αιώνα που διανύουμε, όπως έχει επανειλημμένα εκφραστεί με διάφορους τρόπους στον παγκόσμιο χώρο, αλλά και εξαιρετικά εύστοχα αναλύεται από τον Γιώργο Σταθάκη σε πρόσφατο δημοσίευμα, βρίσκεται σε κατάσταση αναζήτησης, ορισμού και επανακαθορισμού στις παρούσες και προβλεπόμενες συνθήκες και αφύπνισης. Η παρακάτω πρόταση από το κείμενο των Θέσεων είναι καθοριστική στο τι πρεσβεύει η Αριστερά και κάθε κομμάτι της πρέπει να αναλύεται και να εκλαϊκεύεται, να γίνεται κατανοητό, αποδεκτό και διεκδικήσιμο: «Για να μετατοπίσουμε τα όρια του εφικτού, να σπάσουμε τους μονόδρομους, να αντιταχθούμε στη βαρβαρότητα και να οραματιστούμε έναν κόσμο κοινωνικής ισότητας και πολιτικής ελευθερίας, όπως αρμόζει στις δυνατότητες της εποχής μας».
Παρακάτω, σημειώνω λίγα σχόλια για ορισμένα ζητήματα, τα οποία καταθέτω ως, κατά τη γνώμη μου, απαραίτητα στοιχεία που πρέπει να απασχολούν τη Νέα Αριστερά. Τα σχόλια αυτά, μπορούν σε συντομία να αναφέρονται στο Κείμενο Θέσεων (που ήδη είναι σχετικά μεγάλο), αλλά γενικότερα θα πρέπει να αποτελούν, κατά τη γνώμη μου πάλι, στοιχεία της πολιτικής και της δράσης του κόμματος.
Ανάπτυξη και μεγέθυνση. Το κείμενο κάνει λόγο για ανάπτυξη, βιώσιμη ανάπτυξη κτλ., αλλά καλώς αναφέρεται και στη μεγέθυνση, στην οικονομική μεγέθυνση, χωρίς όμως σαφή σύγκριση και τοποθέτηση σε ευρύτερο πλαίσιο. Αυτό που χρειάζεται, κατά τη γνώμη μου, είναι προβληματισμός και τοποθέτηση με σαφήνεια στην έννοια της μεγέθυνσης σε όλες τις εκφάνσεις της, δεδομένου ότι έχει μεν αφετηρία και στόχους οικονομικές παραμέτρους, έχει όμως κατ’ επέκταση εφαρμογές σε όλους τους τομείς της ανάπτυξης (με τη γενική της έννοια όπως και στις θέσεις αναλύεται), στα θέματα του χώρου, του πολιτισμού, του τουρισμού κτλ.
Συμπεριληπτική κοινωνία. Χρησιμοποίηση της έννοιας ‘συμπεριληπτική κοινωνία’,
σημειώνοντας ότι η συμπερίληψη εξασφαλίζει (και) τη βιωσιμότητα της κοινωνίας. Ορίζεται δε ως «η πολιτική που επιδιώκει την ενεργό, ισότιμη και με σεβασμό συμμετοχή όλων των μελών της κοινωνίας». Στοιχεία της είναι:
o Αποτροπή της κατηγοριοποίησης των ανθρώπων, σεβασμός και αποδοχή της διαφορετικότητας (που εκφράζεται με το φύλο, τον σεξουαλικό προσανατολισμό, τις θρησκευτικές ή πολιτικές πεποιθήσεις, την καταγωγή, τις
σωματικές ή νοητικές αναπηρίες), ισότιμη πρόσβαση (σε δυνατότητες και ευκαιρίες, στο κοινωνικό, εργασιακό, φυσικό, δομημένο περιβάλλον), o ενεργός συμμετοχή όλων των μελών της κοινωνίας.
Απανθρωποποίηση. Χρησιμοποίηση της έννοιας ‘απανθρωποποίηση’ που εκφράζεται
σε: o πολέμους, αλλά και σε πολιτικές και συμπεριφορές απέναντι σε άτομα ή ομάδες πληθυσμού (πρόσφυγες, μετανάστες, σωματικά ή διανοητικά ανάπηρους, άτομα της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας, γυναίκες κτλ.)
Αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου (κεφ. Α1, πρώτη παράγραφος): Η αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου δεν μπορεί να είναι μόνο επιθυμία, αλλά και δυνατότητα. Είναι ζήτημα που συνδέεται άμεσα και με την παιδεία και αφορά τη γνώση και εξοικείωσή μας με ασχολίες και ενδιαφέροντα (όπως χόμπι, εθελοντισμός, συλλογικές πρωτοβουλίες κτλ.) πέραν της εργασίας, καθώς και τον τρόπο πρόσληψης και αξιοποίησης της σχετικής ενημέρωσης. Είναι, δηλαδή, κατ’ επέκταση, καίριο πολιτισμικό ζήτημα.
Παιδεία και Πολιτισμός (κεφ. 2Στ) Η παιδεία και ο πολιτισμός είναι δυο άρρηκτα συνδεδεμένα πεδία που λειτουργούν ως συγκοινωνούντα, συμπληρωματικά, δοχεία και συμβάλλουν οριζόντια για τη βιώσιμη ανάπτυξη ενός τόπου και μιας κοινωνίας χωρίς ανισότητες και αποκλεισμούς, αλλά και για τη μετάδοση γνώσης και την καλλιέργεια στα μέλη της κοινωνίας, στους ανθρώπους της δηλαδή, αισθήματα και συμπεριφορές κριτικής σκέψης, συμμετοχής και συνύπαρξης, αλληλεγγύης, συμπερίληψης, υγιούς άμιλλας.
Για τη Νέα Αριστερά ο πολιτισμός (κεφ. 2Στ) Θα αναδιατύπωνα ως εξής τη δεύτερη πρόταση της σχετικής παραγράφου: «Το γεγονός αφορά προφανώς τόσο την οικονομική του διάσταση, δηλαδή τη διαρκώς αυξανόμενη συμμετοχή του στο ΑΕΠ, τη συνεχή αύξηση των ατόμων που απασχολούνται στο πεδίο παραγωγής, διάδοσης και επικοινωνίας του πολιτισμού, αλλά και της δημιουργικής οικονομίας, καθώς και τη γεωμετρικά αυξανόμενη κατανάλωση αγαθών και προϊόντων που προσδίδουν συμβολικό κεφάλαιο, όσο και τη συμβολή του, οριζόντια, σε όλους τους τομείς λειτουργίας και ανάπτυξης μιας συμπεριληπτικής δημοκρατικής κοινωνίας. (βλ. και τη σχετική έκθεση της Unesco για το θέμα: https://www.unesco.org/en/sustainable- development/culture· πάντως επειδή με κάποιο τρόπο αυτά διατυπώνονται στην τελευταία παράγραφο του κεφαλαίου, ίσως χρειάζεται αναδιατύπωση όλης αυτής της ενότητας για αποφυγή επαναλήψεων).
Βιβλιοθήκες. Από το κεφάλαιο για την παιδεία και τον πολιτισμό και συνολικά από το κείμενο θέσεων λείπει η αναφορά της συμβολής των βιβλιοθηκών στη μάθηση, στην πληροφόρηση, στην απόκτηση γνώσης, στην καλλιέργεια, στην κοινωνική συνοχή, στην επικοινωνία, κάτι που σε άλλες χώρες είναι εξορισμού απαραίτητα στοιχεία στη ζωή μιας κοινότητας, σε αστικό και μη περιβάλλον. Ιδιαίτερα, οι δημόσιες και δημοτικές βιβλιοθήκες (οι τελευταίες με πολύ χαμηλή ή καθόλου χρηματοδότηση στην Ελλάδα), από μόνες τους ή σε συνεργασία με άλλους συλλογικούς φορείς (τοπικούς, πολιτιστικούς, συλλογικούς κτλ.) μπορούν να αποτελέσουν πυλώνες δημιουργίας, επικοινωνίας και πολιτισμού (μαζί και ψυχαγωγίας) των τοπικών κοινοτήτων. Χρειάζεται οι βιβλιοθήκες και οι άνθρωποι που τις στελεχώνουν να αποτελούν θέματα συζήτησης, τόσο για τον ρόλο και τη συμβολή τους, όσο και για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν (σε χρηματοδότηση, στελέχωση, αναγνώριση του ρόλου τους). Εχουμε δε πάντα υπόψη ότι η πληροφόρηση είναι στοιχείο δημοκρατίας, ενώ η παραπληροφόρηση, κακή, κατά λάθος ή εσκεμμένα, είναι στοιχεία που μολύνουν την κοινωνία και τους ανθρώπους της.
Κατερίνα Τοράκη
Αγία Παρασκευή, Αθήνα
