Συλλογική συμβολή: Η επιτακτική ανάγκη για ένα ανοιχτό κόμμα ( Δημήτρης Κολοκάθης, Κωνσταντίνα Εικοσιπεντάρχου, Δήμος Φωτόπουλος, Μαρία Αποστολάκη, Εφη Γιαννοπούλου,Ελένη Μαυρομάτη)
H Νέα Αριστερά αποτελεί ένα χώρο σε κίνηση προς τη δημιουργία ενός κόμματος που φιλοδοξεί να εκφράσει τη σύγχρονη δημοκρατική και ριζοσπαστική Αριστερά στην Ελλάδα και βρίσκεται σήμερα ενώπιον του ιδρυτικού της συνεδρίου. Είμαστε πεπεισμένες και πεπεισμένοι πως ο τρόπος με τον οποίο θα οργανωθεί ως κόμμα, θα καθορίσει σε μεγάλο βαθμό τη μελλοντική πορεία του εγχειρήματος. Το κόμμα που θα φτιάξουμε οφείλει να είναι ένα δημοκρατικό και δημιουργικό γεγονός από μόνο του, αν θέλουμε να είναι ικανό να παράξει σύγχρονο αριστερό λόγο. Αυτό είναι, κατά τη γνώμη μας, το κύριο διακύβευμα στο συνέδριο και, ανάλογα με την απάντηση που θα δώσουμε, θα προδιαγράψουμε και το μέλλον μας.
Ποιες είναι οι βασικές μας συμφωνίες; Λέμε πως πρέπει να αποφύγουμε τις παθογένειες του παρελθόντος, την αποκοπή των μελών από τις διαδικασίες, τη λειτουργία μηχανισμών, τον αρχηγισμό. Οφείλουμε λοιπόν να διαμορφώσουμε δομές και διαδικασίες που να ξεπερνούν με ενεργητικό τρόπο αυτές τις παθογένειες, οι οποίες ευθύνονται σε μεγάλο βαθμό για τη μη συμμετοχή σε κομματικές διαδικασίες πολιτών που διαθέτουν πολιτική συνείδηση και διάθεση να συμμετέχουν, αν νιώσουν ότι μπορούν να το κάνουν.
Πώς μπορούμε να έχουμε ένα πολιτικό υποκείμενο δημοκρατικών δομών και ανοιχτών διαδικασιών που θα σέβεται το σύνολο των μελών του και θα λειτουργεί παρακινητικά για τη συμμετοχή τους; Μόνο εάν οικοδομηθεί γύρω από δομές και διαδικασίες που θα ευνοούν την ευρύτατη συμμετοχή των μελών στην παραγωγή πολιτικής και στην κομματική λειτουργία.
Η πρόταση του καταστατικού που έχουμε στα χέρια μας δεν απαντάει σε κανένα από τα παραπάνω ζητούμενα.
Προκρίνει ένα κόμμα κλειστό και «παγωμένο» στις ανάγκες των αριστερών πριν έναν αιώνα. Tότε που είχαν τη βεβαιότητα όλων των απαντήσεων και που εμφανώς δεν έχει καμία σχέση με τις σημερινές ανάγκες, με την Αριστερά σε κρίση και αναζήτηση σύγχρονης ταυτότητας.
Αποτυγχάνει να προτείνει μια οργάνωση που παίρνει υπόψη της τις σύγχρονες συνθήκες ζωής, επικοινωνίας και κινητικότητας, οι οποίες έχουν καταστήσει δυνατή την επικοινωνία των ανθρώπων από διαφορετικά μέρη ενώ ταυτόχρονα έχουν εκμηδενίσει χρονικά τις αποστάσεις μεταξύ τους.
Δεν παίρνει υπόψη του, τέλος, την ατομική συνθήκη των μελών, προσπερνώντας το γεγονός πως αυτά είναι πλέον υψηλά καταρτισμένα στον τομέα τους και με άμεση πρόσβαση στην πληροφορία για το τι συμβαίνει σε παγκόσμιο επίπεδο.
Θεωρούμε πως βρισκόμαστε σε μια κατάσταση στην οποία το ζητούμενο είναι ο ευρύς, πολυφωνικός και με σεβασμό διάλογος των μελών για να βρούμε πολιτικές απαντήσεις στη σύγχρονη πραγματικότητα με συλλογικό και οριζόντιο τρόπο κι όχι ένα κόμμα που στοχεύει στο να καθοδηγήσει τα μέλη του για να εμπεδώσουν και να μεταλαμπαδεύσουν την πολιτική απόφαση κλειστών οργάνων με αυστηρή κομματική ιεραρχία, στο όνομα μάλιστα του δημοκρατικού σοσιαλισμού.
Απόλυτες απαντήσεις για το πώς θα μπορούσε να είναι ένα σύγχρονο αριστερό κόμμα δεν υπάρχουν κι ας ξεκινήσουμε από αυτό. Ταυτόχρονα, όμως, υπάρχουν και πολλά παραδείγματα αριστερών κομμάτων στην Ευρώπη και αλλού που έχουν δώσει ενδιαφέρουσες απαντήσεις για να εμπνευστούμε από αυτές. Το μόνο σίγουρο είναι πως όσο μεγαλώνει η απόσταση μεταξύ βάσης και ηγεσίας, με τη δημιουργία πολλαπλών επιπέδων λειτουργίας, τόσο αποξενώνονται τα μέλη από την παραγωγή πολιτικής και τη ζωή του κόμματος, καθιστώντας το ανέμπνευστο στη λειτουργία του, ασφυκτικό στο να ζεις μαζί του και εντέλει απωθητικό.
Προτεραιότητα λοιπόν στις οριζόντιες διαδικασίες και τη μείωση των ιεραρχικών επιπέδων, για ένα κόμμα που θα λειτουργεί από τα κάτω.
Προτείνονται τρία βασικά οργανωτικά επίπεδα: Οργανώσεις Βάσης και Δίκτυα, Κεντρική Επιτροπή, Ηγεσία.
Το βασικό κύτταρο του κόμματος, οι οργανώσεις βάσεις, ιδρύονται με κριτήριο τη δυνατότητα ανάπτυξης διαλόγου μεταξύ των μελών τους και τη δυνατότητα ανάπτυξης δημοκρατικής λειτουργίας.
Για να γίνει αυτό χρειάζεται μια κρίσιμη μάζα ανθρώπων που δεν μπορεί να είναι ούτε μικρή ούτε τεράστια.
Τα συντονιστικά των οργανώσεων μπορούν κάλλιστα να αποτελούν το συντονιστικό όργανο σε επίπεδο νομού ή περιφέρειας. Η προσθήκη ενδιάμεσων οργάνων δεν προσθέτει παρά γραφειοκρατία.
Η Κεντρική Επιτροπή, οφείλει να είναι αντιπροσωπευτική ως προς τις ταυτότητες φύλου, τη γεωγραφία του κόμματος και να διασφαλίζει την ανανέωση των στελεχών του.
Χρειάζονται καλά μελετημένες ποσοστώσεις και περιορισμός θητειών για να επιτευχθεί μια ουσιαστική αντιπροσωπευτικότητα του σώματος.
Η μη χρήση ποσοστώσεων και αριθμού θητειών, αντίθετα, αναπαράγει κατά τεκμήριο τα ίδια όργανα με βάση τη φήμη και τις ομαδοποιήσεις.
Νέα στελέχη δεν μπορούν να υπάρξουν, αν δεν έχουν τη δυνατότητα να αναδειχθούν αυτόνομα.
Η συμπροεδρία δύο φύλων θα μπορούσε να είναι τομή στην κατεύθυνση της συλλογικότητας και της συμπεριληπτικότητας της ηγεσίας σήμερα και αξίζει να εξεταστεί σοβαρά.
Οι διαδικασίες πρέπει να είναι σαφείς, λιτές, συμπεριληπτικές και ευέλικτες με στόχο να προωθούν τη συμμετοχή των μελών στη λειτουργία του κόμματος.
Το συνέδριο του κόμματος, το οποίο αποτελεί και το ανώτατο όργανό του, οφείλει να διασφαλίζει, μέσα από τις προσυνεδριακές διαδικασίες, την ευρύτερη δυνατή συμμετοχή των μελών, να δίνει πολύ χρόνο στο διάλογο και την ανταλλαγή απόψεων στη βάση κειμένων που έχουν έγκαιρα δημοσιευτεί. Τα συνέδρια είναι στιγμές που αποτυπώνονται οι πλειοψηφίες που έχουν διαμορφωθεί στις προσυνεδριακές διαδικασίες και οι σύνεδροι εκλέγονται στη βάση των απόψεων που εκφράζουν κατά τη διάρκειά τους. Μια περίοδος διαλόγου δύο μηνών είναι ο ελάχιστος χρόνος για μια ουσιαστική διαδικασία.
Το σώμα του συνεδρίου αποτελείται από το 30% των μελών, την Κεντρική Επιτροπή, την Κοινοβουλευτική ομάδα και αντιπροσώπους των δικτύων.
Λειτουργεί ως διαρκές συνέδριο (μια γενική συνέλευση του κόμματος) μέχρι το επόμενο, για τη λήψη ή επικύρωση καίριων αποφάσεων που απαιτούν ευρύτερη συναίνεση (πχ πρόταση μομφής).
Η Κεντρική Επιτροπή και η Ηγεσία αναφέρονται και λογοδοτούν στο Συνέδριο.
Οι βασικοί όροι διεξαγωγής των Συνεδρίων είναι σκόπιμο να είναι πάγια καθορισμένοι.
Οι ποσοστώσεις που αναφέρονται για την Κεντρική Επιτροπή ισχύουν προφανώς και για τα συνέδρια.
Τα Δίκτυα που δημιουργούνται στη βάση θεματικών, οφείλουν να ιδρύονται ελεύθερα, ελέγχοντας μόνο την σκοπιμότητά τους, και να είναι αυτοδιαχειριζόμενα ως προς τις εσωτερικές τους λειτουργίες.
Τα Δίκτυα αποτελούν δεξαμενές σκέψης, δράσης και παραγωγής πολιτικής ενσωματώνοντας όσες και όσους έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για ένα συγκεκριμένο θέμα πολιτικής.
Αποτελούν προνομιακό χώρο πολιτικής ένταξης για ανθρώπους των οποίων, για διάφορους λόγους, η δραστηριότητα και οι κοινωνικοί δεσμοί, αναφέρονται περισσότερο στη δράση τους σε ευρύτερη κλίμακα, παρά στη γειτονιά της κατοικίας τους.
Η καθολική ψηφοφορία μεταξύ των μελών για μείζονες πολιτικές αποφάσεις, όπως η συμμετοχή σε εκλογικά σχήματα ή σε κυβέρνηση χρειάζεται να είναι κανόνας και όχι δυνατότητα, με προφανώς δεσμευτικά αποτελέσματα.
Κατανοούμε ότι η κατατεθειμένη πρόταση καταστατικού προσπαθεί να αποφύγει τη χαοτική λειτουργία του ΣΥΡΙΖΑ. Πιστεύουμε όμως ότι δεν πρέπει να λειτουργούμε φοβικά. Σε συνθήκες υποχώρησης της πολιτικής και κρίσης της Αριστεράς, μόνον ένα δημοκρατικά οργανωμένο, ανοιχτό και άρα ελκυστικό πολιτικό κόμμα έχει τη δυνατότητα να θέσει τα ζητήματα μιας σύγχρονης αριστερής πολιτικής για το μέλλον. Η ασφάλεια του γνώριμου και των πολλαπλών φίλτρων δεν μπορεί παρά να αναπαράξει το ήδη γνωστό και, δυστυχώς, παρωχημένο. Η Νέα Αριστερά έχει τις υποκειμενικές και αντικειμενικές δυνατότητες να εκφράσει το «νέα» αλλά και να παραμείνει στο «παλιό». Το τι θα κάνει εξαρτάται από εμάς, σήμερα.
Δημήτρης Κολοκάθης
Κωνσταντίνα Εικοσιπεντάρχου
Δήμος Φωτόπουλος
Μαρία Αποστολάκη
Εφη Γιαννοπούλου
Ελένη Μαυρομάτη
