Κείμενο συμβολής στο συνέδριο της Nέας Aριστεράς
κατατέθηκε στην οργάνωση βάσης Σπάτων Αρτέμιδος από τον Θοδωρή Βασιλείου
θεωρία μετάβασης από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό
Στην παγκόσμια αριστερά ο στόχος μιας σοσιαλιστικής κοινωνίας είναι εκ των ων ουκ άνευ. Η μεγάλη αδυναμία όμως όλων των κομμάτων ήταν πάντοτε η σαφής περιγραφή του δρόμου για τον σοσιαλισμό, ή αλλιώς μια αρκούντως επεξεργασμένη θεωρία μετάβασης.
Η ανάπτυξη μιας θεωρίας μετάβασης από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό μπορεί να αντλήσει σημαντικά διδάγματα από την ιστορική εμπειρία της μετάβασης από τη φεουδαρχία στον καπιταλισμό. Στο πλαίσιο αυτό, θα εξετάσουμε τον τρόπο με τον οποίο νέες δομές παραγωγής και μορφές κοινωνικής οικονομίας μπορούν να διαμορφώσουν ένα σταδιακό μετασχηματισμό της οικονομίας και της κοινωνίας προς έναν σοσιαλιστικό ορίζοντα.
Στην αναλυση αυτή, θα επικεντρωθούμε σε σύγχρονες τάσεις όπως το ελεύθερο λογισμικό, την κοινωνικοποίηση της τεχνολογικής γνώσης, καθώς και επιτυχημένες πρωτοβουλίες της κοινωνικής οικονομίας, αξιοποιώντας παράλληλα την ιστορική αναλογία με τη μετεξέλιξη των συντεχνιών σε καπιταλιστικες επιχειρησεις, καθως και τον ρόλο της τεχνητής νοημοσύνης στην οικονομία της γνώσης.
Ιστορικό Υπόβαθρο: Η Μετάβαση από τη Φεουδαρχία στον Καπιταλισμό
Η μετάβαση από τη φεουδαρχία στον καπιταλισμό δεν προέκυψε από μία απότομη επανάσταση, αλλά αποτέλεσε μακρά διαδικασία σταδιακής αλλαγής. Τα συντεχνιακά συστήματα, που αρχικά είχαν περιορισμένο στόχο την προστασία των συμφερόντων των μελών τους, εξελίχθηκαν σταδιακά σε ανεξάρτητες οικονομικές μονάδες που συγκέντρωναν κεφάλαιο και άρχισαν να λειτουργούν με καπιταλιστικούς όρους. Αυτή η μετεξέλιξη έγινε δυνατή λόγω της αλλαγής στις παραγωγικές δυνάμεις (π.χ., η χρήση νέων εργαλείων και μεθόδων) και της μεταβολής των σχέσεων παραγωγής (π.χ., η εξάπλωση της ατομικής ιδιοκτησίας και του εμπορίου).
Οι συντεχνίες αρχικά λειτουργούσαν μέσα στα πλαίσια του φεουδαρχικού συστήματος, περιορίζοντας την παραγωγή και ελέγχοντας την είσοδο νέων μελών. Ωστόσο, με την πρόοδο της τεχνολογίας και των οικονομικών σχέσεων, οι συντεχνίες άρχισαν να αναζητούν τρόπους να αυξήσουν την παραγωγή τους και να επιτύχουν μεγαλύτερη οικονομική ανεξαρτησία. Αυτό οδήγησε στην ανάπτυξη της καπιταλιστικής επιχείρησης, με βασικό χαρακτηριστικό τη συγκέντρωση κεφαλαίου και την ανάγκη συνεχούς αύξησης της παραγωγής.
Η Θεωρία Μετάβασης στον Σοσιαλισμό: Σταδιακή Κοινωνικοποίηση των Μέσων Παραγωγής
Με βάση το ιστορικό παράδειγμα, μπορούμε να διαμορφώσουμε μια θεωρία μετάβασης από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό, η οποία θα στηρίζεται σε σταδιακές αλλαγές στις παραγωγικές σχέσεις και στην κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής. Στόχος είναι η δημιουργία δομών οικονομικής συνεργασίας που θα λειτουργούν παράλληλα με την υπάρχουσα καπιταλιστική οικονομία, αλλά θα αποσκοπούν στην παραγωγή αξίας για την κοινωνία στο σύνολό της και όχι για το ατομικό κέρδος.
1. Δομές Συλλογικής Παραγωγής και Ελεύθερο Λογισμικό
Το ελεύθερο λογισμικό είναι ένα καλό παράδειγμα του πώς οι κοινωνικά οργανωμένες παραγωγικές δομές μπορούν να αμφισβητήσουν την ατομική ιδιοκτησία και τη λογική του κέρδους. Η παραγωγή ελεύθερου λογισμικού, όπως το Linux και άλλες ανοιχτές πλατφόρμες, δεν ακολουθεί τις παραδοσιακές λογικές της αγοράς, αλλά βασίζεται στη συνεργασία και στην ανοικτή πρόσβαση στη γνώση. Οι δομές αυτές προσφέρουν μοντέλα παραγωγής όπου οι εργαζόμενοι συμμετέχουν ενεργά και έχουν τη δυνατότητα να συμβάλλουν συλλογικά σε έργα που παράγουν κοινωνική αξία.
2. Κοινωνικοποίηση της Γνώσης και Τεχνητή Νοημοσύνη
Η τεχνητή νοημοσύνη (ΤΝ), ως προϊόν της συσσωρευμένης γνώσης και συνεργασίας πολλών ανθρώπων, δημιουργεί ένα σημαντικό παράδειγμα του πώς μπορεί να ενισχυθεί η κοινωνική οικονομία. Η ανάπτυξη της ΤΝ, που εξαρτάται από δεδομένα και επιστημονική έρευνα, έχει επιτευχθεί με τη συμβολή πανεπιστημίων, ερευνητικών κέντρων και ατομικών πρωτοβουλιών. Παρά το γεγονός ότι η ΤΝ εξαρτάται από την ανθρώπινη γνώση στο σύνολό της, συχνά καταλήγει στα χέρια λίγων ιδιωτικών συμφερόντων. Η εναλλακτική σε αυτό το μοντέλο είναι η προώθηση της ανοικτής επιστήμης και της κοινής διαχείρισης της ΤΝ, που θα επιτρέπει την πρόσβαση σε όλους και την κοινωνικοποίηση των ωφελημάτων.
3. Συνεταιρισμοί και Κοινωνικές Επιχειρήσεις
Οι συνεταιρισμοί και οι κοινωνικές επιχειρήσεις αποτελούν σήμερα επιτυχημένα παραδείγματα κοινωνικής οικονομίας, τα οποία λειτουργούν με βάση την αρχή της συλλογικής ιδιοκτησίας και της συμμετοχικής λήψης αποφάσεων. Οπως οι συντεχνίες του παρελθόντος, οι συνεταιρισμοί αυτοί προσφέρουν ένα μοντέλο που στηρίζεται στη συλλογική ευθύνη και στην επιδίωξη της ευημερίας των μελών τους. Μέσω της στήριξης και επέκτασης αυτών των μοντέλων, μπορούμε να δημιουργήσουμε μια οικονομία που βασίζεται περισσότερο στην κοινωνική αξία παρά στο ατομικό κέρδος.
4. Περιορισμός της Ιδιωτικής Ιδιοκτησίας και Ρύθμιση του Κεφαλαίου
Μία άλλη προσέγγιση που υποστηρίζει τη σταδιακή κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής είναι ο περιορισμός της ιδιωτικής ιδιοκτησίας και η θέσπιση χρονικών ορίων στην ιδιοκτησία των πατεντών. Ο περιορισμός των πατεντών θα μπορούσε να ανοίξει το δρόμο για την κοινωνικοποίηση της τεχνολογίας και την προώθηση της καινοτομίας για το κοινό καλό. Αυτό θα διευκόλυνε τη μετάβαση σε μια οικονομία όπου η τεχνολογική πρόοδος και η γνώση θα είναι κοινό αγαθό.
5. Αποκέντρωση και Τοπικοποίηση της Παραγωγής
Οι τοπικές κοινωνίες μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο σε μια τέτοια μετάβαση. Η προώθηση της τοπικοποίησης της παραγωγής και της αυτονομίας των κοινοτήτων μπορεί να συμβάλλει στη δημιουργία ενός δικτύου κοινωνικά οργανωμένων οικονομικών μονάδων, που θα λειτουργούν βάσει της συλλογικής ιδιοκτησίας. Αυτή η προσέγγιση μπορεί να μειώσει την εξάρτηση από την κεντρική διαχείριση και να ενισχύσει τη συμμετοχή των πολιτών.
Η Θεωρία Μετάβασης: Στρατηγικές Παρεμβάσεις
Η θεωρία μετάβασης από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό μπορεί να περιλαμβάνει τις ακόλουθες στρατηγικές παρεμβάσεις:
1. Ενίσχυση της Κοινωνικής Οικονομίας
Η στήριξη συνεταιριστικών δομών και κοινωνικών επιχειρήσεων πρέπει να αποτελέσει κεντρικό στόχο της πολιτικής. Αυτό μπορεί να γίνει μέσω της παροχής κινήτρων για την ίδρυση κοινωνικών επιχειρήσεων, της φορολογικής ελάφρυνσης, καθώς και της παροχής πρόσβασης σε κεφάλαια και πόρους για την ανάπτυξη αυτών των δομών.
2. Ρύθμιση των Αγορών για την Προώθηση της Κοινωνικοποίησης
Το κράτος μπορεί να παρέμβει για να περιορίσει την ακραία συγκέντρωση κεφαλαίου και να προωθήσει την αποκέντρωση των μέσων παραγωγής. Μέσω ρυθμίσεων και πολιτικών, όπως οι χρονικοί περιορισμοί στην ατομική ιδιοκτησία και οι περιορισμοί στη συγκέντρωση δεδομένων, μπορεί να επιτευχθεί μια πιο δίκαιη λειτουργια της οικονμίας
3. Προώθηση των Δικαιωμάτων Εργαζομένων και της Συμμετοχικής Διοίκησης
Η ενδυνάμωση των εργαζομένων και η συμμετοχή τους στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων εντός των επιχειρήσεων αποτελούν βασικά βήματα για τη σταδιακή κοινωνικοποίηση της παραγωγής. Με την προώθηση του συμμετοχικού μοντέλου διοίκησης (π.χ., εργατικά συμβούλια, συμπεριληπτική διοίκηση), οι εργαζόμενοι μπορούν να έχουν ουσιαστικό λόγο στην κατεύθυνση της παραγωγής, απομακρύνοντας σταδιακά τη λογική της απόλυτης ιδιωτικής ιδιοκτησίας και ενισχύοντας την αρχή της κοινωνικής ιδιοκτησίας.
4. Ανάπτυξη της Δημόσιας και Κοινωνικής Τεχνολογικής Υποδομής
Η δημιουργία δημόσιας και ανοιχτής τεχνολογικής υποδομής, όπως οι κοινόχρηστες πλατφόρμες δεδομένων, οι ανοιχτοί αλγόριθμοι και οι δημόσιες ερευνητικές υποδομές, μπορεί να διασφαλίσει ότι η τεχνολογική γνώση δεν θα είναι προνόμιο των λίγων αλλά κοινό αγαθό. Ενα τέτοιο σύστημα θα μπορούσε να αποτρέψει τη μονοπωλιακή εκμετάλλευση τεχνολογιών, όπως η τεχνητή νοημοσύνη, και να καταστήσει τις επιστημονικές και τεχνολογικές καινοτομίες διαθέσιμες σε όλους.
5. Αναδιανομή Πλούτου μέσω Κοινωνικών Πολιτικών
Η μετάβαση σε μια κοινωνικά δικαιότερη οικονομία δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς την εφαρμογή κοινωνικών πολιτικών που μειώνουν τις ανισότητες. Μέσω της φορολογίας των υπερβολικών κερδών, της προοδευτικής φορολογίας και της επένδυσης σε κοινωνικές υποδομές (π.χ., εκπαίδευση, υγεία), το κράτος μπορεί να αναδιανείμει τον πλούτο και να διασφαλίσει ότι οι πόροι διατίθενται για την κάλυψη των κοινωνικών αναγκών.
6. Εκδημοκρατισμός των Οικονομικών Θεσμών
Η δημοκρατική συμμετοχή σε οικονομικούς θεσμούς, όπως τράπεζες, ασφαλιστικά ταμεία και κεφάλαια επενδύσεων, μπορεί να συμβάλει στη σταδιακή μετατροπή του χρηματοοικονομικού συστήματος σε κοινωνική υποδομή. Η δημιουργία δημοσίων και συνεταιριστικών τραπεζών που λειτουργούν υπέρ του κοινού καλού, και όχι για την κερδοσκοπία, μπορεί να κατευθύνει κεφάλαια προς παραγωγικές δραστηριότητες κοινωνικής αξίας.
Εναλλακτικά Παραδείγματα και Προοπτικές
Οι σημερινές μορφές κοινωνικής οικονομίας προσφέρουν πολλά παραδείγματα για το πώς μπορεί να διαμορφωθεί μια νέα οικονομική δομή που να λειτουργεί πέρα από τα πλαίσια του καπιταλισμού:
1. Συνεταιριστικές επιχειρήσεις
Οι συνεταιριστικές επιχειρήσεις, όπως οι ισπανικές Mondragon, αποτελούν παραδείγματα επιχειρήσεων που λειτουργούν με βάση τις αρχές της συλλογικής ιδιοκτησίας και της δημοκρατικής λήψης αποφάσεων. Το μοντέλο αυτό, παράλληλα με την καπιταλιστική αγορά, δείχνει πώς μπορεί να δημιουργηθεί μια διαφορετική οικονομία μέσα από την αυτοοργάνωση των εργαζομένων.
2. Πρωτοβουλίες Ενεργειακής Αυτονομίας
Οι κοινότητες ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (π.χ., αιολικά και ηλιακά πάρκα που ανήκουν σε συνεταιρισμούς πολιτών) προσφέρουν ένα πρότυπο κοινωνικοποιημένης οικονομίας. Με την ιδιοκτησία και τη διαχείριση των ενεργειακών υποδομών από την τοπική κοινότητα, οι πολίτες μπορούν να εξασφαλίσουν ενεργειακή αυτονομία και να επωφεληθούν από την παραγωγή χωρίς να επιβαρύνονται από το κόστος των μεγάλων ενεργειακών εταιρειών.
3. Ανοιχτό Λογισμικό και Ανοιχτή Επιστήμη
Το ανοιχτό λογισμικό και η ανοιχτή επιστήμη έχουν δημιουργήσει σημαντικές προϋποθέσεις για μια οικονομία που βασίζεται στην κοινή χρήση της γνώσης. Η πρακτική της ανοιχτής πρόσβασης στα ερευνητικά δεδομένα και στους αλγορίθμους έχει τη δυνατότητα να οδηγήσει στην ανάπτυξη τεχνολογιών και επιστημονικών καινοτομιών χωρίς να περιορίζεται από την ιδιωτική ιδιοκτησία και τις πατέντες.
4. Τοπικά Νομίσματα και Εναλλακτικές Αγορές
Ορισμένες κοινότητες έχουν αναπτύξει τοπικά νομίσματα και εναλλακτικές αγορές, όπου η αξία των αγαθών και των υπηρεσιών υπολογίζεται με βάση τις τοπικές ανάγκες και την ισοτιμία των ανταλλαγών. Αυτές οι πρακτικές μπορούν να βοηθήσουν στη σταδιακή απομάκρυνση από το σύστημα των μεγάλων αγορών και να ενισχύσουν την κοινωνική αλληλεγγύη.
5. Κοινοτική Διαχείριση Πόρων και Κοινά
Το παράδειγμα της κοινοτικής διαχείρισης φυσικών πόρων, όπως οι δασικές εκτάσεις ή τα υδάτινα αποθέματα, αποδεικνύει ότι οι τοπικές κοινότητες μπορούν να διαχειριστούν αποτελεσματικά και βιώσιμα τους πόρους τους. Αυτό το μοντέλο διαχείρισης “κοινών” θα μπορούσε να επεκταθεί σε διάφορους τομείς της οικονομίας, καθιστώντας τους παραγωγικούς πόρους συλλογική ιδιοκτησία που εξυπηρετεί τις ανάγκες της κοινωνίας.
Ηθικά και Πολιτικά Θεμέλια της Μετάβασης
Η θεωρία της μετάβασης σε μια σοσιαλιστική κοινωνία δεν μπορεί να βασίζεται μόνο σε οικονομικές και τεχνολογικές αλλαγές. Η δημιουργία μιας κοινωνίας που να λειτουργεί με βάση τις αρχές της κοινωνικής δικαιοσύνης, της ισότητας και της δημοκρατίας απαιτεί μια νέα ηθική θεμελίωση και έναν νέο τρόπο κατανόησης των αξιών:
1. Αλληλεγγύη και Συλλογική Ευθύνη
Η έννοια της αλληλεγγύης και της συλλογικής ευθύνης πρέπει να αναδειχθεί ως θεμελιώδης αρχή της νέας κοινωνίας. Οι κοινωνίες που αποδέχονται την αρχή ότι η ευημερία του ατόμου συνδέεται άρρηκτα με την ευημερία της κοινότητας μπορούν να προχωρήσουν προς μια κοινωνία όπου τα μέσα παραγωγής χρησιμοποιούνται για το κοινό καλό.
2. Δημοκρατική Συμμετοχή και Αυτοοργάνωση
Η δημοκρατία δεν πρέπει να περιορίζεται στην πολιτική σφαίρα αλλά πρέπει να επεκταθεί και στην οικονομική. Η οικονομική δημοκρατία, όπου οι πολίτες και οι εργαζόμενοι θα συμμετέχουν στις αποφάσεις που επηρεάζουν τις ζωές τους, μπορεί να διασφαλίσει ότι οι παραγωγικές διαδικασίες θα κατευθύνονται προς την ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών και όχι του ατομικού κέρδους.
3. Αναδιατύπωση της Εννοιας της Ιδιοκτησίας
Η μετάβαση στο σοσιαλισμό απαιτεί μια νέα αντίληψη για την ιδιοκτησία, η οποία δεν θα βασίζεται στην ατομική κατοχή αλλά στην κοινωνική χρηστικότητα. Τα μέσα παραγωγής δεν θα πρέπει να θεωρούνται προσωπική περιουσία αλλά κοινωνικό κεφάλαιο, του οποίου η διαχείριση πρέπει να εξυπηρετεί τις ανάγκες της κοινωνίας στο σύνολό της.
Συμπεράσματα: Οδικός Χάρτης για τον Σοσιαλισμό
Η θεωρία της μετάβασης από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό που προτείνεται εδώ, περιλαμβάνει ένα μακροχρόνιο και σταδιακό μετασχηματισμό, ο οποίος στηρίζεται στην ενίσχυση των κοινωνικών δομών παραγωγής και στη διάχυση της γνώσης και των πόρων προς όφελος της κοινωνίας. Αυτή η προσέγγιση απαιτεί όχι μόνο τεχνονολογικές και οικονομικές παρεμβάσεις αλλά και την καλλιέργεια ενός νέου αξιακού και πολιτιστικού πλαισίου που να στηρίζει τη συλλογική ιδιοκτησία και τη δημοκρατία.
Η εφαρμογή μιας τέτοιας θεωρίας μετάβασης απαιτεί τη συνεργασία όλων των κοινωνικών δυνάμεων που ενδιαφέρονται για την προώθηση της κοινωνικής δικαιοσύνης και της δημοκρατίας. Επίσης, χρειάζεται η σταδιακή ενίσχυση των παρακάτω τομέων:
1. Εκπαίδευση και Κουλτούρα Συλλογικότητας
Η προώθηση της συλλογικής κουλτούρας και η ενίσχυση των ιδεών της αλληλεγγύης και της συνεργασίας μέσω της εκπαίδευσης είναι καθοριστικής σημασίας. Μέσω εκπαιδευτικών προγραμμάτων και πολιτιστικών δράσεων που ενθαρρύνουν την κατανόηση της κοινής ευθύνης και της αξίας των κοινών αγαθών, οι νέες γενιές θα είναι πιο έτοιμες να υποστηρίξουν και να συμμετάσχουν σε κοινωνικοποιημένες οικονομικές δομές.
2. Νομοθετικές Παρεμβάσεις για την Προστασία των Κοινών
Το νομικό πλαίσιο πρέπει να αναπτυχθεί ώστε να προστατεύει και να υποστηρίζει τις μορφές κοινωνικής οικονομίας και τα κοινά αγαθά. Μπορούν να θεσπιστούν νόμοι που να προστατεύουν τη συλλογική διαχείριση των πόρων, να υποστηρίζουν τις ανοιχτές τεχνολογίες και να περιορίζουν τη μονοπωλιακή κατοχή γνώσης και τεχνολογίας.
3. Δημιουργία Δικτύων Αλληλεγγύης και Συνεργατικών Πρωτοβουλιών
Η ανάπτυξη δικτύων συνεργατικών δομών και κοινοτήτων αλληλεγγύης, τόσο σε τοπικό όσο και σε εθνικό ή διεθνές επίπεδο, μπορεί να ενισχύσει την κοινωνική συνοχή και την αυτάρκεια. Οι κοινότητες αυτές θα μπορούσαν να παρέχουν ένα παράλληλο οικονομικό σύστημα που να βασίζεται στη συνεργασία και να αντιτίθεται στη λογική του ατομικού κέρδους.
4. Δημόσιες Επενδύσεις σε Τομείς Κοινής Ωφέλειας
Οι δημόσιες επενδύσεις σε βασικούς τομείς, όπως η υγεία, η παιδεία, η ενέργεια και η τεχνολογική υποδομή, είναι απαραίτητες για την υποστήριξη μιας κοινωνικοποιημένης οικονομίας. Μέσω αυτών των επενδύσεων, η κοινωνία θα διασφαλίσει την πρόσβαση σε ζωτικές υπηρεσίες για όλους τους πολίτες και θα μειώσει την εξάρτηση από την ιδιωτική πρωτοβουλία και το κεφάλαιο.
5. Υποστήριξη των Εναλλακτικών Αγορών και της Κοινωνικής Καινοτομίας
Οι εναλλακτικές αγορές και η κοινωνική καινοτομία είναι σημαντικές για την οικονομική βιωσιμότητα του σοσιαλιστικού μετασχηματισμού. Η στήριξη πρωτοβουλιών όπως οι αγορές χωρίς μεσάζοντες, τα κοινωνικά νομίσματα και τα συνεταιριστικά δίκτυα παραγωγής και κατανάλωσης, μπορεί να ενισχύσει την αυτονομία των τοπικών κοινωνιών και να δημιουργήσει μια δομή αγοράς που βασίζεται στη διαφάνεια και στην αλληλοϋποστήριξη.
Βιβλιογραφία
1. “Η Κοινωνική Οικονομία και η Αναδυόμενη Εναλλακτική στην Καπιταλιστική Οικονομία” του David Bollier: Βασικό έργο για την έννοια των κοινών και τη διαχείριση πόρων μέσω των κοινοτήτων.
2. “Το Μανιφέστο του Κομμουνιστικού Κόμματος” των Karl Marx και Friedrich Engels: Θεμελιώδες κείμενο για την ανάλυση του καπιταλισμού και των προοπτικών για τον σοσιαλιστικό μετασχηματισμό.
3. “Το Δικαίωμα στα Κοινά” του Michel Bauwens: Παρουσιάζει σύγχρονες μορφές κοινοκτημοσύνης και προτάσεις για την αναδιοργάνωση της παραγωγής.
4. “Η Εμπειρία της Mondragon” του George Cheney: Μελέτη περίπτωσης για την ισπανική συνεταιριστική Mondragon και τη συμμετοχική διακυβέρνηση.
5. “Η Τεχνητή Νοημοσύνη και το Μέλλον της Ανθρωπότητας” του Stuart Russell: Εξετάζει τις προκλήσεις και τις δυνατότητες της ΤΝ, προτείνοντας τρόπους ώστε να ωφεληθεί η κοινωνία στο σύνολό της.
Συμπέρασμα
Η μετάβαση από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό δεν μπορεί να επιτευχθεί άμεσα ή βίαια. Πρόκειται για μια σταδιακή διαδικασία που απαιτεί την ανάπτυξη κοινωνικοποιημένων οικονομικών δομών, την καλλιέργεια μιας νέας κουλτούρας και την προώθηση δημοκρατικών και αλληλέγγυων θεσμών. Μέσα από αυτές τις αλλαγές, η κοινωνία μπορεί να κινηθεί προς ένα οικονομικό σύστημα που θα διασφαλίζει ότι η παραγωγή και οι πόροι θα εξυπηρετούν το κοινωνικό σύνολο, θέτοντας τα θεμέλια για μια πραγματικά δημοκρατική και δίκαιη σοσιαλιστική κοινωνία.
