Τοποθέτηση στην 3η συνεδρίαση της Διαρκούς Επιτροπής Παραγωγής & Εμπορίου της Βουλής για το σχέδιο νόμου του Υπουργείου Υποδομών & Μεταφορών «Κύρωση Σύμβασης Παραχώρησης Υπηρεσιών για τη χρηματοδότηση, λειτουργία, συντήρηση και εκμετάλλευση της Αττικής Οδού»
«Διαβεβαιώνω τον κύριο Υπουργό ότι κανείς δεν αμφισβητεί τη χρησιμότητα και την αναγκαιότητα της Αττικής Οδού. Η ένστασή μας έγκειται στον τρόπο κατασκευής, λειτουργίας και συντήρησής της. Εχει να κάνει με τις Συμβάσεις Παραχώρησης (Σ.Π.) εν γένει, οι οποίες υποθηκεύουν τους μελλοντικούς προϋπολογισμούς», είπε ξεκινώντας την τοποθέτησή της η Βουλεύτρια Φλώρινας και Γραμματέας της Κ.Ο. της Νέας Αριστεράς.
«Υπερθεματίζετε κ. Σταϊκούρα σε ό,τι αφορά το τίμημα που θα εισπράξει το ΤΑΙΠΕΔ από τη νέα Σ.Π. Σε κάθε περίπτωση, πριν συνεχίσουμε το ίδιο μοντέλο, θα έπρεπε να γίνει αποτίμηση της Σ.Π. που έληξε. Δώσαμε συγκεκριμένα στοιχεία που δεν μπορούν να αμφισβητηθούν, όπως τα υπερβολικά κέρδη του Παραχωρησιούχου, οι ενδοομιλικές συναλλαγές κτλ».
Σε σχέση με τη συζήτηση για την κατασκευή νέων έργων, συμφώνησε με τις δηλώσεις του Υπουργού ότι τα έργα πρέπει να συνοδεύονται από εξασφαλισμένη χρηματοδότηση. Υπογράμμισε όμως ότι πρέπει να συνοδεύονται και από στρατηγικό σχεδιασμό.
«Μιλώντας και ως Συγκοινωνιολόγος, θα σας πω ότι προτεραιότητα του Υπουργείου πρέπει να είναι η στροφή στα ΜΜΜ και ειδικά στα μέσα σταθερής τροχιάς – στην προκειμένη περίπτωση στον Προαστιακό Σιδηρόδρομο που ‘τρέχει’ παράλληλα με την Αττική Οδό και οι υπηρεσίες που προσφέρει είναι κάθε άλλο παρά ικανοποιητικές. Ενώ ειδικά για νέα οδικά έργα, αν και ορισμένα είναι απαραίτητα και πρέπει να γίνουν, αρχή της συγκοινωνιακής τεχνικής είναι ότι δεν αντιμετωπίζεις την αύξηση του κυκλοφοριακού φόρτου κατασκευάζοντας νέους δρόμους, γιατί πετυχαίνεις το ακριβώς αντίθετο από το επιθυμητό αποτέλεσμα».
Στάθηκε στην Εκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου για τις ΣΔΙΤ στη χώρα μας, τα συμπεράσματα της οποίας είναι εξόχως αρνητικά και αναφέρονται σε κονδύλια που χρησιμοποιήθηκαν με τρόπο μη αποδοτικό, σε υπονόμευση της διαφάνειας, σε έλλειψη πολιτικής και στρατηγικής και σε ανεπαρκή ανάλυση. Η Εκθεση υπενθυμίζει ότι το δημόσιο ‘έβαλε πλάτη’ με πρόσθετη χρηματοδότηση, επιβαρύνθηκε με τεράστια ποσά για απαλλοτριώσεις και τελικά το κόστος ανά χιλιόμετρο αυξήθηκε έως και κατά 69%, ενώ το αντικείμενο των έργων μειώθηκε έως και κατά 55%. Ενώ και η ανάληψη των κινδύνων από πλευράς Παραχωρησιούχων – που αποτελεί και τη ρητορική υπέρ των ΣΔΙΤ – δεν ήταν η ενδεδειγμένη.
«Η Εκθεση καταλήγει ότι δεν πρέπει να ενθαρρύνεται η χρήση ΣΔΙΤ, έως ότου μελετηθούν σε βάθος όλες οι δυσκολίες. Και όταν επιλέγεται, πρέπει να βασίζεται σε τεκμηριωμένες συγκριτικές αναλύσεις, όσον αφορά στη βέλτιστη μέθοδο ανάθεσης των σχετικών συμβάσεων, ώστε να παρέχονται εγγυήσεις ότι μέσω αυτής μεγιστοποιείται η οικονομική αποδοτικότητα και προστατεύεται καλύτερα το δημόσιο συμφέρον», είπε χαρακτηριστικά. «Εχουμε αντίστοιχα παραδείγματα στην Ευρώπη, λόγου χάρη η Μεγάλη Βρετανία που πλέον τα παίρνει όλα πίσω. Εμείς πρέπει να περάσουμε όλη αυτή την καταστροφή για να το καταλάβουμε;».
Σε σχέση με τα Αρθρα της Σ.Π., σημείωσε ότι πουθενά δεν προβλέπεται ότι σε περίπτωση Γεγονότος Ανωτέρας Βίας, αν το Ελληνικό Δημόσιο (Ε.Δ.) προβεί σε κρατική ενίσχυση του Παραχωρησιούχου, θα λάβει εγγυήσεις. Κάτι που δεν προβλεπόταν ούτε στις Σ.Π. των εταιριών διαχείρισης των ελληνικών αεροδρομίων, με αποτέλεσμα όταν το Ε.Δ. ‘έσωσε’ τις εταιρίες κατά την περίοδο της πανδημίας, δεν έλαβε τίποτα ως αντάλλαγμα.
Για τον Ανεξάρτητο Μηχανικό ανέφερε ότι επαναλαμβάνεται το λάθος της αρχικής σύμβασης και συνεχίζεται η σχέση εξάρτησής του από τον Παραχωρησιούχο, μέσω της σύναψης της μεταξύ τους σύμβασης παροχής υπηρεσιών. Ενώ πλέον δεν προβλέπεται η έγκριση του Ε.Δ. για την επιλογή του, άρα οι προβλέψεις είναι χειρότερες από εκείνες της αρχικής σύμβασης.
«Ο Παραχωρησιούχος – ως εργοδότης – εξουσιάζει τον συμβαλλόμενο και συνεπώς πρόκειται για ‘εξαρτημένο’ Ανεξάρτητο Μηχανικό. Σωστά ανέφερε ο Πρόεδρος της ΕΜΔΥΔΑΣ ότι «Γιάννης κερνάει, Γιάννης πίνει», αλλά και ο Πρόεδρος του Συλλόγου Μελετητών Ελλάδας ότι «δεν διασφαλίζεται το δημόσιο συμφέρον». Για το ΤΑΙΠΕΔ φυσικά αυτό είναι το «best practice σε όλο τον κόσμο», ενώ είπε ότι ο Ανεξάρτητος Μηχανικός προσλαμβάνεται με την απόλυτη έγκριση του δημοσίου. Προφανώς και δεν ισχύει τίποτα από τα δύο» σχολίασε δηκτικά.
Για τη μείωση των διοδίων σε 2.5 ευρώ ανά Ι.Χ., επανέλαβε ότι είναι προσωρινή, ενώ σύντομα θα ‘εξανεμιστεί’, αν γίνει ετήσια τιμαριθμική αναπροσαρμογή. Μετά την πενταετία, αυτοί που θα επιβαρυνθούν με αυξήσεις της τάξης του 30% θα είναι οι χρήστες της οδού τις ώρες αιχμής, δηλαδή κυρίως όσοι πηγαίνουν και επιστρέφουν από τη δουλειά τους και άρα η μετακίνησή τους είναι ανελαστική. Αντί λοιπόν ο καθημερινός χρήστης να επιβραβεύεται με χαμηλότερο αντίτιμο, όπως ορίζουν οι αρχές της συγκοινωνιακής τεχνικής, αν υποθέσουμε ότι ο μισθός του είναι 1000 ευρώ το μήνα, θα δίνει 12.5% των αποδοχών του μόνο για τα διόδια διέλευσης της Αττικής Οδού.
«Πολύ σωστή κίνηση η δωρεάν διέλευση των ΑμεΑ», σημείωσε η Βουλεύτρια Φλώρινας. «Αλλά σε ένα φόρτο 250 χιλιάδων οχημάτων σήμερα, ο οποίος βαίνει συνεχώς αυξανόμενος, είναι ένα πολύ μικρό ποσοστό. Θεωρώ επίσης ότι πρέπει να ληφθεί μέριμνα και για τους κατοίκους των περιοχών γύρω από την Αττική Οδό, οι οποίοι δεν έχουν άλλη επιλογή μετακίνησης, κάτι που αποτελεί αίτημα χρόνων.
Ενώ σε σχέση με τα διόδια, έχω να κάνω μια πρόταση. Καταλαβαίνω ότι είναι δύσκολο να ελεγχθεί πραγματικά το ποσό που εισπράττει ο Παραχωρησιούχος. Γι’ αυτό θα μπορούσε να γίνει μια σύνδεση online της αρμόδιας υπηρεσίας του δημοσίου με το Κέντρο Διαχείρισης Κυκλοφορίας του Παραχωρησιούχου, για την παρακολούθηση και έλεγχο της κυκλοφορίας. Αυτό ίσχυε με την ΕΥΔΕ/ΛΣΕΠ, δηλαδή τη λειτουργία και συντήρηση έργων παραχώρησης, αρμοδιότητα που δεν γνωρίζουμε πού βρίσκεται σήμερα».
Για τους εργαζομένους και σε ό,τι αφορά τη δήλωση του Υπουργού ότι «διασφαλίστηκαν τα εργασιακά κεκτημένα», τόνισε ότι από την ακρόαση των φορέων έγινε σαφές ότι στην πραγματικότητα βρίσκονται σε καθεστώς εργασιακής ανασφάλειας. Οι συμβάσεις τους πλέον θα μετατραπούν σε ορισμένου χρόνου. «Μέχρι και για τρίμηνες συμβάσεις ακούσαμε. Προφανώς υπάρχει πρόβλημα και επαφίεται στην καλή θέληση του Παραχωρησιούχου».
Ενώ επανέλαβε ότι τα Προσαρτήματα, τα οποία ακόμα δεν έχουν κοινοποιηθεί στους Βουλευτές, είναι αναπόσπαστο κομμάτι της Σ.Π. Ο Υπουργός δεσμεύτηκε ότι το αργότερο την Πέμπτη θα έρθουν στο Κοινοβούλιο, θα είναι όμως πλέον αργά, αφού τότε ψηφίζεται το νομοσχέδιο. Φυσικά, έτσι κι αλλιώς πρόκειται για μια σύμβαση ήδη υπογεγραμμένη.
Η Π. Πέρκα ολοκλήρωσε την τοποθέτησή της συνοψίζοντας στα εξής: «Την ώρα που το ΤΑΙΠΕΔ βλέπει μια σύμβαση «εμβληματική», με οφέλη για όλους τους εμπλεκομένους, εμείς βλέπουμε άλλη μια σύμβαση που θα λειτουργήσει υπέρ του παραχωρησιούχου, υπέρ των δανειστών, και σε καμία περίπτωση υπέρ των πολιτών και του δημοσίου συμφέροντος. Το έργο έπρεπε ήδη να έχει επιστρέψει στο δημόσιο. Αλλά και σήμερα, έχοντας πλέον την ευρωπαϊκή εμπειρία, θα ήταν μια πολύ σωστή πολιτική κίνηση να στηθεί στο Υπουργείο μια Ειδική Υπηρεσία, με το έμπειρο στελεχιακό του δυναμικό και να αναλάβει το έργο. Βεβαίως να δίνονται εργολαβίες για τη συντήρηση, όχι όμως άλλη μία παραχώρηση».
