Την ανάγκη για άμεσες και ουσιαστικές παρεμβάσεις στον χώρο της επιστημονικής έρευνας ανέδειξαν με κοινοβουλευτική ερώτηση που κατέθεσαν προς τους Υπουργούς Ανάπτυξης, Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, καθώς και την Υπουργό Παιδείας, βουλευτές της Νέας Αριστεράς, με πρωτοβουλία της Σίας Αναγνωστοπούλου.
Με αφορμή πρόσφατο ρεπορτάζ της Εφημερίδας των Συντακτών (29/5/2025), το οποίο αναδεικνύει τη βαθιά αναντιστοιχία μεταξύ των κυβερνητικών εξαγγελιών για «επένδυση στην καινοτομία» και της ζοφερής πραγματικότητας που βιώνουν οι εργαζόμενοι στην έρευνα, οι βουλευτές ζητούν απαντήσεις για την παρατεταμένη απλήρωτη εργασία σε χρηματοδοτούμενα ερευνητικά έργα, την απουσία συλλογικών συμβάσεων εργασίας, την αναγνώριση των σωματείων ως θεσμικών συνομιλητών της Πολιτείας, την ανάγκη εκσυγχρονισμού της λειτουργίας των ΕΛΚΕ για διαφάνεια και ταχύτερη εκταμίευση πόρων και τον σχεδιασμό ενός συνεκτικού πλαισίου πολιτικής που θα θέτει στο επίκεντρο το ανθρώπινο δυναμικό της έρευνας.
Οπως επισημαίνεται, «η ανασφάλεια και η απλήρωτη εργασία οδηγούν στη φυγή επιστημόνων στο εξωτερικό, υπονομεύοντας τις αναπτυξιακές προοπτικές της χώρας», ενώ η υποβάθμιση της έρευνας συνιστά διαχρονικό πρόβλημα με σοβαρές επιπτώσεις για την καινοτομία, την κοινωνία και την οικονομία.
Οι βουλευτές καλούν την κυβέρνηση να προχωρήσει άμεσα σε μέτρα ενίσχυσης της δημόσιας έρευνας με σταθερές εργασιακές σχέσεις, διαφάνεια και θεσμική εκπροσώπηση των εργαζομένων, ενάντια στην ακραία επισφάλεια που κυριαρχεί στον χώρο.
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της ερώτησης:
Σύμφωνα με ρεπορτάζ της Εφημερίδας των Συντακτών («Κενό γράμμα η στήριξη στην καινοτομία», 29.5.2025), το αφήγημα περί «επένδυσης στην έρευνα και την καινοτομία» αποδεικνύεται απολύτως αναντίστοιχο με την πραγματικότητα που βιώνουν οι εργαζόμενοι στον χώρο. «Για όσους εργάζονται στην επιστημονική έρευνα και τη διδασκαλία στην τριτοβάθμια εκπαίδευση στην Ελλάδα, είναι κοινή ομολογία πως βιώνουν μια περίοδο παρατεταμένης κρίσης, η οποία μένει συνήθως μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας […]».
Η Πανελλήνια Ομοσπονδία Εργαζομένων Ερευνητικών Κέντρων-Ιδρυμάτων (ΠΟΕΕΚ-Ι) τονίζει την «διαχρονικά υποβαθμισμένη από την πολιτεία έρευνα, με προβληματική διοικητική και οικονομική διαχείριση με απαρχαιωμένες υποδομές και με τις εργασιακές σχέσεις σε απορρύθμιση». Τα Σωματεία Εργαζομένων στην Ερευνα, που προχώρησαν σε πανελλαδική απεργία την Πέμπτη 29.5, διεκδικούν και απαιτούν «κατ΄αρχάς ορατότητα και στη συνέχεια άμεσες αυξήσεις στους προϋπολογισμούς των ερευνητικών κέντρων και στελέχωση των κενών θέσεων, συλλογικές συμβάσεις εργασίας, κατάργηση των διακρίσεων μεταξύ εργαζομένων, θεσμικές αλλαγές προς έναν ενιαίο χώρο Ανώτατης Εκπαίδευσης/Ερευνας, “χρηματοδότηση της έρευνας για την κοινωνία και όχι για πολεμικούς σκοπούς”».
Ενδεικτικά, στο άρθρο σημειώνεται ότι:
– Οι πανηγυρισμοί για «πρωτοποριακές έρευνες» και «εξωστρέφεια» συνυπάρχουν με το γεγονός ότι οι ίδιοι οι επιστήμονες πίσω από αυτές τις προσπάθειες δεν έχουν ούτε τα βασικά εργασιακά δικαιώματα.
– Η έλλειψη σταθερών συμβάσεων, η καθυστέρηση πληρωμών και η μη αναγνώριση των σωματείων τους δημιουργεί ένα τοξικό εργασιακό περιβάλλον, όπου κυριαρχεί η ανασφάλεια και η εξάντληση.
– Παρά τις συνεχείς δεσμεύσεις για στήριξη του τομέα, οι κυβερνητικές πολιτικές παραμένουν αποσπασματικές, χωρίς θεσμική παρέμβαση που να βελτιώνει ουσιαστικά το εργασιακό τοπίο.
Επειδή, το ανθρώπινο κεφάλαιο είναι το θεμέλιο της καινοτομίας και η ερευνητική κοινότητα δεν μπορεί να στηρίζεται σε εθελοντική ή φθηνή εργασία,
Επειδή, η ανασφάλεια και η απλήρωτη εργασία οδηγούν στη φυγή επιστημόνων στο εξωτερικό, υπονομεύοντας τις αναπτυξιακές προοπτικές της χώρας,
Επειδή, η διαφάνεια στη διαχείριση των πόρων από τους ΕΛΚΕ και η θεσμική συμμετοχή των εργαζομένων είναι απαραίτητες για την εύρυθμη λειτουργία του τομέα,
Κατόπιν των ανωτέρω, ερωτώνται οι αρμόδιοι Υπουργοί:
-Ποια άμεσα μέτρα σκοπεύουν να λάβουν για την επίλυση των προβλημάτων καθυστέρησης στις πληρωμές εργαζομένων σε χρηματοδοτούμενα έργα, ώστε να σταματήσει το φαινόμενο μηνών απλήρωτης εργασίας;
-Προτίθενται να προχωρήσουν σε αυξήσεις στους προϋπολογισμούς των ερευνητικών κέντρων, στελέχωση των κενών θέσεων και συλλογικές συμβάσεις εργασίας;
– Σχεδιάζεται η αναγνώριση των σωματείων εργαζομένων στον τομέα της έρευνας ως θεσμικών συνομιλητών με την πολιτεία και τα πανεπιστήμια, ώστε να ενισχυθεί η διαφάνεια και η εκπροσώπησή τους στα όργανα λήψης αποφάσεων (π.χ. ΕΛΚΕ);
– Ποιες θεσμικές αλλαγές προγραμματίζονται για τον εκσυγχρονισμό της λειτουργίας των ΕΛΚΕ, ώστε να εξασφαλιστεί η ταχεία εκταμίευση πόρων, η ορθή διαχείριση των κονδυλίων και η τήρηση των δικαιωμάτων των εργαζομένων;
– Ποιό είναι το ολοκληρωμένο σχέδιο της κυβέρνησης για τη στήριξη της έρευνας και της καινοτομίας, με κεντρικό στόχο όχι μόνο τους δείκτες εξωστρέφειας, αλλά και τη διασφάλιση αξιοπρεπών συνθηκών για το ανθρώπινο δυναμικό που εργάζεται σε αυτόν τον τομέα;
Οι ερωτώντες βουλευτές
Αναγνωστοπούλου Αθανασία (Σία)
Ζεϊμπέκ Χουσεΐν
Ηλιόπουλος Αθανάσιος (Νάσος)
Πέρκα Θεοπίστη (Πέτη)
Τζούφη Μερόπη
Τσακαλώτος Ευκλείδης
Φωτίου Θεανώ
